افسردگی زنان چیست و چرا از افسردگی مردان رایج‌تر است؟
زنان بسیاری در زندگی‌شان افسردگی را تجربه می‌کنند و این موضوع از جهات زیادی از جمله جسمی، عاطفی، شغلی و اجتماعی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در دنیای مدرن امروز، داشتن نقش‌های متنوع و زیاد (همسر، مادر، شاغل، دوست، پرستار، خانه‌دار) برای زنان طبیعی است، بنابراین تعجبی ندارد گاهی زنان فشار و فراز و نشیب‌هایی را تجربه کنند.افسردگی در بین زنان شایع‌تر از مردان است. در حقیقت، آمارها نشان می‌دهند زنان دوبرابر بیشتر از مردان احتمال دارد دچار افسردگی شوند. این موضوع می‌تواند به دلایل مختلفی باشد، از جمله:
تغییرات هورمونی مختص زنان مثلاً در نتیجه‌ی پریود، بارداری و یائسگی. زنان بیشتر از مردان احتمال دارد برای افسردگی‌شان کمک بگیرند، درنتیجه این عارضه بیشتر در آن‌ها تشخیص داده می‌شود.
ریشما سوجانی در کتاب «شجاع باش دختر» می‌نویسد:
طبق گفته‌ی مؤسسه‌ی ملی سلامت روانی از میان هر چهار زن، یک نفر در زندگی خود افسردگی شدید را تجربه خواهد کرد. تحقیق بنیادین انجام‌شده در سال ۲۰۰۹ در دانشگاه پنسیلوانیا به‌نام «پارادوکس زوال خوشحالی زنان» نشان داد که گرچه زندگی زنان ازلحاظ افزایش فرصت، حقوق بالاتر و آزادی از کارهای پرمشقت خانگی ازطریق پیشرفت فناوری در طی سی‌وپنج سال گذشته بهبود یافته است، خوشحالی آن‌ها زوال یافته است. ما باید خوشحال‌تر باشیم، اما نیستیم.
بخشی از مشکلْ تعارض نقشی است که زنان به‌طور روزمره با آن سروکار دارند. حالا از زنان انتظار می‌رود که مهربان اما قوی، مؤدب اما جسور، سازگار اما ره‌گشا و پیشرو، و قدرتمند اما همچنین زیبا باشند. همه‌ی این امتیازات در فرهنگی است که بی‌نقصیِ بی‌دردسر را ستایش می‌کند و آن را جوری به تصویر می‌کشد که انگار زنان ذره‌ای هم برای آن تلاش نمی‌کنند.
علائم افسردگی در زنان
علائم افسردگی در زنان از حالت خفیف تا شدید (افسردگی عمده) متغیرند و از راه تأثیری که روی کارآمدی‌تان می‌گذارند مشخص می‌شوند. نشانه‌های شایع افسردگی عبارت‌اند از:
لذت نبردن از سرگرمی‌ها و علایق همیشگی یا به اندازه‌ی قبل لذت نبردن از آن‌ها؛
دشواری تمرکز به مدت طولانی؛
از دست دادن اشتها؛
وزن کم‌کردن غیرطبیعی و ناگهانی؛
احساس ضعف یا خستگی بدون دلیل مشخص؛
احساس گناه شدید؛
حس بی‌ارزش یا ناکافی بودن؛
احساس اضطراب و زودرنجی؛
از دست دادن احساس امید به آینده؛
گریه کردن بدون هیچ دلیل خاصی؛
نداشتن خواب شبانه خوب؛
تغییرات خلقی شدید؛
مدام فکرکردن درباره‌ی مرگ.
همچنین زنان معمولاً علائم افسردگی خاصی را بیشتر از مردان تجربه می‌کنند، از جمله:
افسردگی در ماه‌های زمستان (اختلال عاطفی فصلی) به دلیل کمتر بودن نور خورشید. علائم افسردگی غیرمعمول یعنی به‌جای کمتر خوابیدن و کمتر غذا خوردن و وزن کم کردن، برعکسش را تجربه می‌کنید؛ بیش از حد می‌خوابید، بیشتر غذا می‌خورید (به‌خصوص کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده) و اضافه‌کردن وزن. احساس گناه شدید و احساس بی‌ارزش بودن یعنی خودتان را به‌خاطر کوتاهی یا اشتباهی که مرتکب شده‌اید به‌شدت سرزنش می‌کنید.
دلایل افسردگی در زنان
دلایل بالقوه‌ی زیادی برای افسردگی وجود دارند که احتمال دچار شدن به افسردگی را در دوره‌ای از زندگی چه برای زنان و چه مردان افزایش می‌دهند. این دلایل عبارت‌اند از:
کم‌توجهی یا سوءاستفاده‌ی دیگران به‌خصوص در کودکی؛
طی کردن دورههای سخت زندگی مثل سوگواری، جدایی، یا از دست دادن شغل؛
داشتن سابقه‌ی خانوادگی افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روان؛
داشتن سابقه‌ی شخصی سایر مشکلات سلامت روانی؛
دست‌وپنجه نرم کردن با بیماری‌های جسمی جدی مثل سرطان؛
داشتن ویژگی‌های شخصیتی خاص مثل عزت نفس کم.
به‌جز این دلایل رایج افسردگی، زنان در تمام مراحل زندگی‌شان تغییرات هورمونی را تجربه می‌کنند. این تغییرات به پریود شدن، بارداری و زایمان و یائسه شدن مربوط است. بسیاری از این دوره‌ها می‌توانند باعث علائم افسردگی در زنان شوند. در ادامه، برخی از دلایل بروز افسردگی را مطرح می‌کنیم که در زنان رایج‌ترند.
۱. پریود زنان هر ماه بسته به اینکه در چه مرحله‌ای از چرخه‌ی ماهانه‌ی خود قرار دارند فراز و نشیب‌هایی را از لحاظ هورمونی تجربه می‌کنند. بعضی از زنان به سندرم پیش از پریود (PMS) دچار می‌شوند که آن‌ها را زودرنج، خسته، و بسیار مستعد ابراز احساسات شدید می‌کند. بااین‌حال، امکان دارد برخی از زنان علائم حادتری داشته باشند و اختلالات خلقی شدیدتری را تجربه کنند که کارآمدی‌شان را تحت تأثیر قرار دهد.
۲. بارداری و زایمان بدن زنان در طول بارداری و زایمان تغییرات هورمونی زیادی را تجربه می‌کند که می‌تواند باعث افسردگی شود. همچنین سایر مسائل مربوط به بارداری مانند مشکلات باروری یا تجربه‌ی سقط جنین هم می‌تواند علت افسردگی عده‌ای از زنان باشد. بعد از تولد نوزاد، عده‌ی زیادی از زنان ممکن است به «اندوه تولد» دچار شوند، یعنی ممکن است غمگین باشند و بیشتر از همیشه گریه کنند. این حالت معمولاً خودبه‌خود و با گذشت چند هفته از بین می‌رود، اما این افسردگی در عده‌ای از زنان ممکن است ادامه پیدا کند و به افسردگی پس از زایمان (PND) تبدیل شود. این نوع افسردگی نوع خاص و حادی است که به نظر می‌رسد (دست‌کم بخشی از آن) به ترشح هورمون‌هایی در بدن زنان بعد از تولد نوزاد مربوط باشد. خوشبختانه روش‌هایی برای درمان افسردگی پس از زایمان وجود دارند.
۳. یائسگی عده‌ی زیادی از زنان با وارد شدن به دوران یائسگی افسردگی می‌گیرند که احتمالاً به نوسان هورمون‌های تولیدمثل مربوط است که بدن زنان در این دوره تجربه می‌کند. این مسئله می‌تواند دلیل افسردگی در زنان مسن‌تر باشد. همچنین زنانی که در گذشته افسردگی را تجربه کرده‌اند، وقتی وارد دوران یائسگی یا به دوره‌ی پیش از آن نزدیک می‌شوند بیشتر ممکن است به افسردگی دچار شوند. یائسگی می‌تواند از راه‌های زیادی روی سلامت روانی تأثیر بگذارد و زن‌ها علائم بسیار دیگری را علاوه‌بر افسردگی تجربه کنند.
۴. داروهای هورمونی زنان ممکن است داروهای هورمونی خاصی از جمله قرص‌های پیشگیری از بارداری را مصرف کنند یا از درمان جایگزینی هورمون (HRT) بهره بگیرند. یکی از عوارض جانبی احتمالی این داروها افسردگی است.
۵. واکنش استرسی زنان بدن زنان بیشتر از بدن مردان هورمون‌های استرس تولید می‌کند. این یعنی احتمال اینکه زنان پس از رویدادهای استرس‌زای زندگی مثل سوگواری یا جدایی افسردگی بگیرند بیشتر است.
۶. مسائل مربوط به ظاهر بدن زنان بیشتر مستعد این هستند که با ظاهرشان مشکل داشته باشند و وسواس فکری درباره‌ی ظاهر می‌تواند با افسردگی مرتبط باشد. مسائل مربوط به تصویر بدن ممکن است در دوره‌ی بلوغ سر باز کنند و به عزت نفس کم و افسردگی زنان در بزرگ‌سالی منتهی شوند.
۷. مدیریت هم‌زمان مادری با کار و سایر نیازها در جامعه‌ی مدرن، زنان با فشارهای زیاد و متنوعی روبه‌رو هستند و از آن‌ها انتظار می‌رود نیازهای گوناگونی از جمله مادری و کار تمام‌وقت را هم‌زمان مدیریت کنند. این مسئله به‌خصوص برای مادران مجرد صادق است. بنابراین ممکن است به لطمه‌خوردن زنان از استرس منجر و باعث ایجاد علائم افسردگی شود.
آمار افسردگی زنان
با حساب افسردگی پس از زایمان، ۲۴درصد از زنان در مرحله‌ای از زندگی‌شان دچار افسردگی شده‌اند در حالی که این عدد برای مردان ۱۳درصد است. جوانان و زنان بیشتر در معرض ابتلا به نوعی از افسردگی هستند و از هر ده زن چهار نفرشان، یعنی ۴۳درصد، در شانزده تا بیست‌ونه‌سالگی علائم افسردگی را تجربه می‌کنند. آمار افسردگی مردان در همین دوره‌ی سنی ۲۶درصد است.
انواع افسردگی در زنان
انواع مختلفی از افسردگی وجود دارند که هم زنان و مردان دچارشان می‌شوند، مانند:افسردگی شدید؛
افسردگی شدید با علائم روان‌پریشی؛
افسردگی خفیف یا متوسط؛
افسردگی دوقطبی؛
افسرده‌خویی؛
اختلال افسردگی عودکننده.
بااین‌حال، احتمال ابتلای زنان به بعضی از انواع افسردگی بیشتر است. علاوه‌بر انواع افسردگی و عارضه‌هایی مثل افسردگی پس از زایمان (PND) و اختلال ناخوشی پیش از پریود (PMDD) که به هورمون‌ها وابسته‌اند، زنان در مقایسه با مردان بیشتر ممکن است به افسردگی اختلال عاطفی فصلی (SAD) دچار شوند.
علائم اختلال عاطفی فصلی فقط در فصل زمستان بروز می‌کنند و با کمبود نور خورشید ارتباط دارد.
دکتر مارگارت رادفورد در «کتاب افسردگی نهفته»، درباره‌ی تفاوت افسردگی در افراد مختلف می‌گوید:
«بعضی از انواع افسردگی را باید از تجربه‌ی زیسته‌ی فرد تشخیص داد، هرچند علائم آن با شاخص‌های رسمی همسان و تشخیص‌دادنی نباشند. اصطلاح «افسردگی نهفته» بازتاب همین ایده است: فقدان شاخص‌های سنتی افسردگی لزوماً بر نبود افسردگی دلالت ندارد.»
چطور با افسردگی مقابله کنیم؟
ملاقات با مشاور یا درمانگر راه مطمئنی برای ابراز احساسات به شما می‌دهد. توصیف علائمتان و آگاهی به دلیل افسردگی‌تان به شما کمک می‌کند واکنش مثبت‌تری نشان دهید. همچنین صحبت‌کردن با کسی درباره‌ی احساس گناه یا شرمی که دارید از بدترشدن علائم افسردگی جلوگیری می‌کند. بیرون رفتن از خانه دست‌کم به‌مدت سی دقیقه در روز و قرارگرفتن زیر آفتاب برای رفع علائم افسردگی ناشی از تغییرات فصلی مفید است. طبق تحقیقات، دریافت نکردن مقدار کافی ویتامین دی از نور خورشید یا منابع دیگر احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد.
جبران دلایل زیستی و هورمونی افسردگی
مهم است به خاطر بسپارید که افسردگی در هر مرحله‌ای از زندگی و به هر دلیلی مسئله‌ای جدی است و باید آن را جدی گرفت. فقط به این دلیل که به شما گفته شده است چون زن هستید علائمتان طبیعی است، مجبور نیستید در سکوت زجر بکشید. کارهای زیادی برای درمان افسردگی و داشتن احساس بهتر از دستتان برمی‌آید. همچنین داشتن برنامه‌ی ورزشی مرتب و رژیم غذایی سالم می‌تواند حالتان را بهتر کند و شدت علائم افسردگی را کم کند.دکتر جولی اسمیت در کتاب «چرا تابه‌حال کسی این‌ها را به من نگفته بود؟»، می‌گوید:اگر افسردگی به‌خاطر استرس است، انجام فعالیت‌هایی مثل مدیتیشن یا یوگا شما را آرام می‌کند و برای تسکین بعضی از علائم افسردگی مفید است. بودن در جمع آدم‌های سالم و مثبت‌اندیش مخصوصاً برای مقابله با علائم افسردگی اهمیت دارد. اگر دوستان، اعضای خانواده یا همکارانتان به شما استرس می‌دهند یا علائم افسردگی‌تان را بدتر می‌کنند، پیشنهاد می‌کنیم که با آن‌ها وقت کمتری بگذرانید یا آن‌ها را به کلی از زندگی‌تان کنار بگذارید. حمایت خانواده و حمایت اجتماعی برای اینکه بتوانید با افسردگی مقابله و آن را مهار کنید ضروری‌اند.
«رژیم غذایی سنتی مدیترانه‌ای بزرگ‌ترین و قوی‌ترین مزایای مبتنی‌بر شواهد را در سلامت روان نشان داده است؛ اما بسیاری دیگر از جمله رژیمهای سنتی نروژی، ژاپنی و آنگلوساکسون هم کاهش خطر بروز افسردگی را نشان می‌دهند. نقطه‌ی مشترک همه‌ی این رژیم‌ها استفاده از غذاهای کامل و فرآوری‌نشده، چربی‌های سالم و غلات کامل است.»
کتاب‌هایی که برای مهار و بهبود افسردگی مفیدند
مطالعه یکی از روش‌های مفید و اثربخش برای بهبود سلامت روان است که کیفیت کلی زندگی را نیز بهبود می‌بخشد. بر اساس تحقیقات، کتاب‌های سلامت روان منبعی ارزشمند برای مقابله با افسردگی‌اند، به‌ویژه وقتی با راهنمایی متخصص این حوزه به کار گرفته شوند. |
 |
 |
چرا تا به حال کسی این‌ها را به من نگفته بود؟ |
افسردگی نهفته |
نخست هیولا را زیبا می‌کنیم |
