روانشناسی
دلایل رایج مشکلات زناشویی و طلاق
ازدواج همیشه آسان نیست. همه‌ی رابطه‌ها بالا و پایین دارند. به‌گفته‌ی متخصصان رابطه، چندین نشانه‌ی قطعی وجود دارند که باید مراقبشان بود و آنها را به‌عنوان نشانه‌های پیش‌بینی‌کننده‌ی طلاق در نظر گرفت. جان و جولی گاتمن روان‌شناس، متخصص رابطه و مؤسسان مؤسسه‌ی گاتمن هستند. آنها سال‌ها تحقیقاتی انجام دادند و چهار عامل پیش‌بینی‌کننده برای مشکلات زناشویی که منجر به طلاق می شوند را شناسایی کرده اند. این چهار نشانه عبارت‌اند از انتقاد، تحقیر، حالتی تدافعی و دیوار سنگی که در این مقاله هرکدام را بررسی کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله میخوانید
مهمترین عوامل زمینه‌ساز مشکلات زناشویی و طلاق
۱. انتقاد
برخی از انتقادها در رابطه اجتناب‌ناپذیرند، اما وقتی انتقاد را طوری مطرح می‌کنید که انگار شریک عاطفی‌تان مشکلی ذاتی دارد، تبدیل به انتقاد ناسالم می‌شود. همچنین ممکن است ضمن انتقاد، به شخصیت همسرتان هم حمله کنید.
در چنین حالتی، هدف شما این است که در بحث برنده شوید یا اثبات کنید همسرتان اشتباه می‌کند. چند نمونه از حرف‌هایی که باعث می‌شوند همسرتان احساس کند به او حمله کرده‌اید و احتمالاً واکنشی تدافعی نشان دهد، عبارت‌اند از:
- تو همیشه…
- تو هیچ‌وقت…
- تو از اون آدم‌هایی هستی که…
- چرا تو این قدر…
این الگوهای آسیب‌زا سبب می‌شوند هر دو طرف احساس کنند طرف مقابل به حرفش گوش نمی‌کند و کم‌کم در حضور یکدیگر احساس بدی پیدا کنند. در سایت verywellmind به موضوع ۴ مورد اصلی مشکلات طلاق و نحوه مقابله با آن پرداخته است.
ندرا گلوِر تواب نیز در کتاب «به دور از تنش» می‌گوید: «شرم باعث ایجاد احساس گناه می‌شود و این احساس افراد را به مطیع‌بودن وامی‌دارد. سرزنش‌کردن دیگران به‌دلیل داشتن خواسته‌های متفاوت رفتاری کنترل‌گرانه است. توقع اینکه دیگران برای نظر شما ارزش قائل شوند رفتاری سالم است. اما اگر با کسی مخالفت کنید و سپس به شخصیت او حمله کنید، رفتاری ناسالم و دور از انتظار است.»
نکته‌ی مهم این است که بابت یک رفتار مشخص همسرتان شکایت کنید و به شخصیتش حمله نکنید. استفاده از عبارت «من احساس می‌کنم…» احتمالاً سبب می‌شود چهارچوب موقعیت را به پاسخ خود محدود کنید و از احتمال اینکه همسرتان احساس کند به او حمله شده و از شخصیتش انتقاد شده و بخواهد حالت تدافعی بگیرد، می‌کاهید. مثلاً بگویید: «وقتی اتفاق الف افتاد، من احساس ب رو پیدا کردم.»
۲. تحقیر
احتمالاً تحقیر جدی‌ترین عامل بین این ۴ عامل پیش‌بینی‌کننده‌ی طلاق است. تحقیر یعنی هر حرف یا رفتار کلامی یا غیرکلامی مبنی بر اینکه شما از همسرتان برترید.
نمونه‌های این رفتار عبارت‌اند از:
- تمسخرکردن همسر؛
- اسم‌گذاشتن برای همسر؛
- پشت چشم نازک‌کردن؛
- نشان‌دادن خصومت؛
- شوخی بی‌ملاحظه؛
- طعنه‌ی آزاردهنده؛
- تمسخر با انزجار.
تحقیر به احساسی حمله می‌کند که همسرتان به خودش دارد. همچنین تحقیر با هدف کنارزدن، سوءاستفاده‌ی احساسی یا فریب‌دادن انجام می‌شود.
تحقیر فقط به رابطه‌ی شما آسیب نمی‌زند، بلکه روی سلامت شما هم تأثیر منفی بسیار زیادی دارد. همچنین طبق تحقیقات، تجربه‌کردن حس تحقیر ممکن است منجر به افزایش احتمال بروز بیماری و بدشدن حال فرد شود.
زوج‌ها باید با همکاری یکدیگر چنین رفتاری را کاملاً حذف کنند. فرهنگ احترام، قدردانی، بردباری و احترام الزامات اصلی زندگی مشترک‌اند.
۳. گرفتن حالتی تدافعی
حالت تدافعی وقتی ایجاد می‌شود که در پاسخ به حمله‌ای که به شما شده، شما هم شکایت متقابلی را مطرح می‌کنید. به این ترتیب در نقش قربانی فرومی‌روید یا مسئولیت اشتباهات خود را نمی‌پذیرید. این رفتارها شامل بهانه‌تراشی می‌شوند و ممکن است با گفتن چیزهایی مثل «تقصیر من نیست.» سعی کنید خودتان را کاملاً تبرئه کنید.
رفتار تدافعی دیگر استفاده از جمله‌ی تأییدی و استفاده از «اما» برای نفی آن یا استفاده از بازی روانی «چراغ‌گاز» است. در این روش‌ها شما واقعیت همسر خود را نفی می‌کنید. همچنین این عمل شاید شامل رفتاری ساده مانند تکرارکردن حرف خودتان بدون نشان‌دادن توجه واقعی به حرف‌های همسرتان باشد.
سعی کنید سرعت خود را کم کنید و به حرف همسرتان هم گوش کنید. لازم نیست کامل باشید. فقط باید آگاهانه ارتباط برقرار کنید و صادقانه صحبت کنید و خوب گوش بدهید. فراموش نکنید که وقتی همسرتان ببیند متوجه احساسات او شده‌اید، یعنی به احساس او اعتبار داده‌اید.
مقالات پیشنهادی سردبیر
۴. دیوار سنگی
قطع کامل ارتباط یکی از راهبردهای پرهیز از درگیری است. این راهبرد را «دیوار سنگی» می‌نامند. راهبرد دیوار سنگی ممکن است به شکل‌های مختلف اجرا شود از جمله ترک فیزیکی، حرف‌نزدن، غرولندهای تک‌هجایی، تغییردادن موضوع و با عصبانیت بیرون رفتن.
شاید وقتی خیلی تحت‌فشارید، این رفتار تلاشی ناموفق برای آرام‌کردن خودتان باشد، اما این وضعیت سبب قطع ارتباط و فاصله‌گرفتن شما از شریک عاطفی‌تان می‌شود.
پادزهر دیوار سنگی این است که نشانه‌های تحت‌فشارقرارگرفتن خودتان و شریکتان از لحاظ عاطفی را یاد یاد بگیرید. خوب است درباره‌ی تحت‌فشاربودن خود صحبت کنید. ممکن است بپذیرید کمی استراحت کنید و سپس دوباره وقتی هر دو آرام‌تر شدید با هم صحبت کنید.
سایر عوامل زمینه‌ساز طلاق
محققان همچنین دریافته‌اند که افراد چند عامل دیگر را هم به‌عنوان عوامل مؤثر در طلاق گزارش می‌کنند. دلایلی که اکثر افراد مطرح کرده‌اند عبارت‌اند از:
- نحوه‌ی ارتباط؛
- تمایل‌نداشتن به بهبود رابطه؛
- تغییر خلق‌وخو و عصبانیت؛
- بی‌اعتمادی؛
- حسادت و خیانت؛
- انتظارات غیرواقعی؛
- وقت‌نگذراندن با هم؛
- عادات شخصی؛
- درگیری‌های مالی؛
- نحوه ی تقسیم وظایف.
در برخورد با نشانه‌های پیش‌بینی طلاق باید چه‌کار کرد؟
تمامی این رفتارها بالاخره در یک مرحله روی روابط اثر می‌گذارند. معمولاً یک مشکل به‌تنهایی نمی‌تواند زندگی مشترک شما را خراب کند. اما وقتی ترکیبی از این نشانه‌ها را دارید که مدام رابطه‌ی شما را تضعیف می‌کنند، لازم است با زوج‌درمانگر صحبت کنید.
رابطه‌ای ناسالم یا سمی می‌تواند آسیبی جدی به سلامت و خوشبختی شما بزند. بنابراین مهم است برای حل این مشکل اقداماتی کنید. در ادامه، اقداماتی را بیان کرده‌ایم که طبق تحقیقات گاتمن، برای مقابله با هرکدام از چهار نشانه پیش‌بینی‌کننده‌ی طلاق باید انجام دهید.
۱. اقدامات لازم برای مقابله با انتقاد
بحث‌ها و اختلاف‌ها را با تلطیف روش بحث‌کردن خود حل کنید. یعنی به‌جای اینکه شروع به انتقاد و شکایت کنید، سعی کنید به‌آرامی گفت‌وگو کنید. بر اساس تحقیقات، مشاهده‌ی سه دقیقه‌ی اول بحث بر سر یک اختلاف به‌خوبی پیش‌بینی می‌کند که آیا این زوج به‌تدریج از هم فاصله خواهند گرفت یا خیر.
۲. اقدامات لازم برای مقابله با تحقیر
تقدیر و تشکر از همسرتان بابت خصوصیت‌های مثبتش سبب کاهش احساسات و رفتارهای تحقیرآمیز می‌شود. به‌جای اینکه روی چیزهایی تمرکز کنید که شما را عصبانی می‌کنند، سعی کنید خصوصیاتی را به خودتان یادآوری کنید که بابت آنها سپاسگزارید.
۳. اقدامات لازم برای مقابله با گرفتن حالتی تدافعی
اگر حس می‌کنید در لاک تدافعی فرورفته‌اید، به‌جای اینکه سعی کنید از پذیرش سرزنش‌ها خودداری کنید، سعی کنید مسئولیت‌پذیر باشید.
۴. اقدامات لازم برای مقابله با دیوار سنگی
ریشه‌ی این رفتار اغلب در این است که فرد سعی می‌کند از استرس و اضطراب دوری کند و راهی مفید برای آرام‌کردن خود پیدا کند. زمینه‌سازی‌کردن، تصورکردن، تنفس عمیق و فکرکردن به چیزهای خوب چند نمونه از روش‌های مهار اضطراب‌اند.
جی شتی در کتاب «هشت قاعده‌ی عشق» برای پیشگیری از ایجاد دیوار سنگی در عین حفظ حریم شخصی می‌گوید: «با هم بررسی کنید و ببینید که هر چند وقت یک بار با هم صحبت می‌کنید، پیام می‌دهید و همدیگر را می‌بینید. برنامه‌ای آسان و سالم پیدا کنید که برای هر دوی شما مفید باشد. تصمیم بگیرید که چگونه می‌خواهید اوقات فراغتتان را بگذرانید. لازم نیست برنامه‌تان هر هفته یک جور باشد؛ اما وقتی می‌دانید قرار است زمان خود را چگونه بگذرانید، احساس نمی‌کنید از علایق دیگرتان جا می‌مانید.»
۵. کاهش تنش
وقتی یکی از شما عصبانی می‌شود، دیگری واکنش نشان می‌دهد و به این ترتیب شما به واکنش‌های هم واکنش نشان می‌دهید و این روند مدام تکرار می‌شود. پس تقریباً تمام ارتباطات منفی با همسرتان دوری باطل‌اند، اما خوشبختانه می‌توانید از این دور باطل خارج شوید.
کارهای زیادی هستند که می‌توانید برای کاهش تنش یا کم‌کردن شدت بحث انجام دهید. مثلاً می‌توانید عذرخواهی کنید، بگویید طرف مقابل را درک می‌کنید یا نگرانی خود را نشان دهید. هیچ دلیل خوبی برای عصبانی‌کردن طرف مقابل یا بالاکشیدن عمدی فیتیله‌ی بحث وجود ندارد.
۶. تفکر
اوضاع را آرام کنید و سعی کنید بفهمید در زیر این تنش‌ها واقعاً چه احساسی دارید. مثلاً آیا وقتی داشتید با عصبانیت فریاد می‌کشیدید، واقعاً ناراحت شده بودید؟ باید با نشان‌دادن این بخش عمیق‌تر از خودتان راحت باشید.
راهکارهای مطرح‌شده در این مقاله خیلی خوب‌اند، اما اگر بعد از به‌کارگرفتنشان همچنان چهار نشانه مذکور را دارید، حتما از زوج‌درمانگری ماهر کمک بگیرید.
سخن پایانی درباره مشکلات زناشویی و طلاق
طبق تحقیقات، بعضی عوامل پیش‌بینی‌کننده‌ی مشکلات جدی زوج و پیش‌رفتن آنها به‌سوی طلاق‌اند و ممکن است نشانه‌های پایان‌یافتن زندگی زناشویی باشند. البته این لزوماً به این معنی نیست که با دیدن این علائم دیگر امیدی به رابطه نیست. اگر برخی از این نشانه‌ها را در زندگی زناشویی خود دیدید، باید همین حالا اقداماتی کنید تا رابطه‌ی خود را بهبود دهید.
مثلاً زوج‌درمانی روشی مناسب برای بهبود ارتباط شما با شریک زندگی‌تان است. مطالعه نیز یکی از روش‌های مفید و اثربخش برای افزایش آگاهی و بهبود کیفیت زندگی است، به‌ویژه وقتی کتاب‌های مناسب را برای مطالعه انتخاب کنیم. پیشنهاد می‌کنیم این سه کتاب عالی را که با موضوع عشق و مشکلات خانوادگی مرتبط‌اند، در فهرست مطالعه‌ی خود قرار دهید.
 |
 |
 |
ازعشق‌گفتن: عشاق، غریبه‌ها، والدین، دوستان، آغازها و پایان‌ها |
هشت قاعده عشق |
به دور از تنش، راهنمای مدیریت روابط ناسالم خانوادگی
|
