رسیدن به موفقیت اغلب به معنای توانایی دستیابی به اهداف خود در زندگی است و فرقی نمیکند که این اهداف چه باشند. بعضی اوقات معادل بهتر برای واژه موفقیت واژهای مانند دستیابی، دستاورد یا پیشرفت است.
موفقیت لزوما مقصد نهایی نیست، بلکه گاهی سفری است که به شما کمک میکند مهارتها و منابعی را که برای پیشرفت نیاز دارید، به دست آورید. از آنجایی که اهداف خودساخته هستند، تعریف افراد از موفقیت با توجه به نیازها، اهداف و موقعیت آنها متفاوت است.
درست است که ترکیب کاملی از عوامل وجود ندارد که موفقیت را تضمین کند، اما با پشتِسرگذاشتن چند مرحله اساسی میتوانید شانس خود برای موفقیت در زندگی، عشق، کار یا هر چیز دیگری را که برایتان مهم است، افزایش دهید.
آنچه در این مقاله میخوانید
۱. ذهنیت رشد را در خود پرورش دهید
با توجه به پژوهش کارول دوک، روانشناس، دو ذهنیت بنیادی وجود دارند که بر طرز فکر افراد در مورد خودشان و تواناییهایشان تأثیر میگذارند: ذهنیت ثابت و ذهنیت رشد.
افرادی با ذهنیت ثابت بر این باورند که مقولهای مانند هوش ثابت و غیرقابلتغییر است. آنها معتقدند که موفقیت حاصل سختکوشی نیست، بلکه صرفا نتیجه استعدادهای ذاتی است.
آنها فکر میکنند که افراد یا با چنین استعدادهایی به دنیا میآیند یا از آنها محروم هستند، در نتیجه معمولا در مواجهه با دشواریها بهراحتی تسلیم میشوند. وقتی کارها برایشان دشوار میشود، دست از کار میکشند، زیرا باور دارند که فاقد مهارتهای ذاتی لازم برای سرآمدبودن هستند.
اما افرادی که ذهنیت رشد دارند، احساس میکنند که میتوانند با تلاش تغییر کنند، رشد کنند و بیاموزند. افرادی که معتقدند توانایی رشد دارند، شانس بیشتری برای دستیابی به موفقیت دارند. وقتی کارها دشوار میشوند، آنها به دنبال راههایی برای بهبود مهارتهای خود هستند و به تلاش برای موفقیت ادامه میدهند.
افرادِ دارای ذهنیت رشد بر این باورند که کنترل زندگی خود را در دست دارند، اما افراد با ذهنیت ثابت معتقدند که همهچیز خارج از کنترل آنهاست.
دانلد میلر در کتاب «قهرمان در مأموریت» میگوید: «وقتی ذهنیت رشد و بالندگی داریم، معتقدیم در هر کاری میتوانیم خوب ظاهر شویم، بهشرط آنکه روی خودمان کار کرده باشیم. مثلاً بهجای اینکه بگوییم: «ریاضی من افتضاح است» باید اینطور بگوییم و فکر کنیم: «من در ریاضی چندان خوب نیستم، چون هنوز تمام توانم را برای آن به کار نگرفتهام.»
به عبارت دیگر دووِک معتقد است وقتی پای هویت ما در میان است، نباید خود را محدود فرض کنیم. وقتی به خود فکر میکنیم، باید خود را موجودی دارای حرکت و تغییرپذیر بدانیم.
باوجوداین، تغییر و دگرگونی مستلزم تلاش و کوشش است. برای تحولیافتن ناچاریم کشمکشی را که در تبدیلشدن به نمونهی برتر خودمان پیش رویمان قرار دارد با آغوش باز پذیرا شویم.»
چگونه میتوان ذهنیت رشد را در خود پرورش داد؟
- باور داشته باشید که تلاش شما تأثیرگذار است. افرادی که ذهنیت رشد دارند، بهجای اینکه فکر کنند تواناییهایشان ثابت یا تحمیلشده هستند، باور دارند که تلاش و سختکوشی به رشدی هدفمند منتهی میشود.
- مهارتهای جدید بیاموزید. افراد دارای ذهنیت رشد وقتی با مسئلهای روبهرو میشوند، به دنبال راههایی برای کسب دانش و مهارتهایی هستند که برای حل مسئله و پیروزی به آنها نیاز دارند.
- شکستها را به چشم تجربیاتی برای یادگیری ببینید. افرادی با ذهنیت رشد باور ندارند که شکست بازتاب توانمندیهای آنهاست. در عوض شکست را به چشم منبع ارزشمندی از تجربه میبینند که با کمک آن میتوانند یاد بگیرند و خود را ارتقا دهند. آنها میگویند: «این روش نتیجه نداد، پس دفعه بعد روش متفاوتی را امتحان میکنم.»
۲. هوش هیجانی خود را تقویت کنید
مدتها تصور میشد که هوش کلی یکی از عوامل مؤثر بر موفقیت در زمینههای مختلف زندگی است، اما برخی از کارشناسان معتقدند که در واقع هوش هیجانی اهمیت بیشتری دارد.
هوش هیجانی یعنی توانایی درک و استدلال با کمک هیجانات و به کار گرفتن آنها. افراد دارای هوش هیجانی میتوانند علاوه بر هیجانات خود، هیجانات دیگران را نیز درک کنند.
برای تقویت هوش هیجانی خود:
- به هیجانات خود توجه کنید. تمرکز خود را بر شناسایی احساساتتان و آنچه سبب این احساسات است، معطوف کنید.
- هیجانات خود را مهار کنید. در مواجهه با هر مسئلهای، اندکی درنگ کنید و سعی کنید با نگاهی بیطرفانه به مسائل بنگرید. از سرپوش گذاشتن روی احساسات خود یا سرکوب کردن آنها اجتناب کنید، در عوض به دنبال راههای سالم و مناسب برای رسیدگی به آنها باشید.
- به دیگران گوش فرا دهید. نهتنها آنچه را به زبان میآورند بشنوید، بلکه به نشانههای غیرکلامی و زبان بدن آنها نیز توجه کنید.
۳. مقاومت روانی را در خود تقویت کنید
مقاومت روانی یعنی پایداری در ادامه دادن و تلاش کردن حتی در مواجهه با موانع. افرادی که دارای این قدرت ذهنی هستند، دشواریها را به چشم فرصت میبینند.
آنها احساس میکنند که کنترل سرنوشت خود را در دست دارند، به تواناییهای خود برای موفقیت اطمینان دارند و متعهد هستند تا کاری را که شروع کردهاند به پایان برسانند.
برای تقویت مقاومت روانی و افزایش شانس موفقیت خود در زندگی باید چه کنید؟
- خود را باور داشته باشید. خودگوییهای منفی را کنار بگذارید و به دنبال راههایی باشید تا به خودتان دلگرمی بدهید و مثبت فکر کنید.
- به تلاش کردن ادامه دهید. حتی زمانی که همه چیز غیرممکن به نظر میرسد یا شکستها سد راه شما میشوند، روی راههایی تمرکز کنید که بتوانید از طریق آنها مهارتهای خود را رشد دهید و همچنان سرسختانه پیش بروید. یکی از عادتهای مهم افراد موفق این است که همواره به موانع یا شکستها به چشم فرصتهایی برای یادگیری نگاه میکنند.
- مراقب خودتان باشید. یکی دیگر از معانی قوی بودن این است که با خودتان مهربانانه رفتار کنید. دائماً جویای احوالات خود باشید تا مطمئن شوید که همه امکانات لازم برای شکوفایی را در اختیار دارید.
- به دنبال فرصتهایی برای رشد باشید. شناخت هرچه بیشتر و محک زدن خودتان برای آزمودن چیزهای جدید، فرصتهایی برای خودشناسی در اختیارتان قرار میدهند.
۴. اراده خود را تقویت کنید
روانشناسان در پژوهشی طولانیمدت، گروهی از کودکان را تحتنظر گرفتند که معلمانشان آنها را در گروه کودکان باهوش دستهبندی کرده بودند
وقتی پژوهشگران نحوه عملکرد آنها را در دوران کودکی و بزرگسالی مقایسه کردند، به این نتیجه رسیدند که افرادی که درنهایت در زندگیشان از همه موفقتر بودند، برخی ویژگیهای اساسی مشترک از جمله استقامت و اراده را داشتند.
معمولا این ویژگیها بخشی از شخصیت کلی فردند، اما این امکان هم وجود دارد که بتوانید آنها را در خود تقویت کنید. اغلب اوقات، خشنودیِ با تأخیر، یادگیری پایداری در مواجهه با دشواریها و صبوری برای دریافت پاداش سختکوشیتان راز موفقیت در زندگی هستند.
راهکارهایی که میتوانید برای تقویت اراده خود به کار ببندید، عبارتاند از:
- معطوف کردن حواس به کاری دیگر: مثلا اگر تلاش میکنید که وزن خود را کاهش دهید اما پرهیز از تنقلات موردعلاقهتان برایتان سخت است، میتوانید در لحظاتی که احساس ضعف میکنید، حواس خود را معطوف به کار دیگری کنید و بهنحوی مؤثر از تسلیم شدن در برابر وسوسه اجتناب کنید.
- تمرین: میتوانید نیروی اراده را در خود ایجاد کنید اما این کار زمانبر است و نیاز به تلاش دارد. با هدفگذاریهای کوچکی شروع کنید که دستیابی به آنها نیاز به قدرت اراده داشته باشد؛ مثلا پرهیز از تنقلات شیرین. وقتی توانایی خود را برای بهکارگیری قدرت اراده جهت دستیابی به چنین اهداف کوچکی تقویت کنید، کمکم متوجه خواهید شد که ارادهتان در تلاش برای رسیدن به اهداف بسیار بزرگ نیز قویتر شده است.
۵. بر انگیزههای درونی تمرکز کنید
چه چیزی بیش از همه به شما انگیزه میدهد؟ آیا وعده پاداشهای بیرونی شما را برای دستیابی به اهدافتان ترغیب میکند یا احساس میکنید که انگیزههای درونی و شخصیتر بیشتر الهامبخش شما هستند؟
پاداشهای بیرونی مانند پول، جایزه و تعریف و تمجید مفیدند، اما بسیاری از افراد باور دارند که وقتی کاری را برای رضایت شخصی انجام میدهند، انگیزه بیشتری دارند.
اگر کارها را به این دلیل انجام میدهید که به شما انرژی میدهند، برایتان معنادارند یا از دیدن نتایج کار خود لذت میبرید، در این صورت انگیزههای درونی مشوق شما هستند. بر اساس پژوهشها، مشوقهای بیرونی نحوه عملکرد را بهتر پیشبینی میکنند و انگیزههای درونی کیفیت عملکرد را.
انگیزههای بیرونی اغلب افراد را وادار میکنند تا کاری را شروع کنند، اما انگیزههای درونی هستند که آنها را به مشارکت و ادامهدادن ترغیب میکنند تا رفتارهای جدید را حفظ کنند.
برای تقویت حس انگیزه درونی خود چه کاری میتوانید انجام دهید؟
- خود را محک بزنید. هدفی را دنبال کنید که قابل دستیابی است، اما لزوما راحت بهدست نمیآید. اینطوری میتوانید انگیزه خود برای موفقیت را افزایش دهید. چالشها شور و شوق شما برای انجام تکلیفتان را حفظ میکنند، عزتنفس شما را تقویت میکنند و در زمینههایی که میتوانید خود را رشد دهید، به شما بازخوردی ارائه میدهند. انتخاب تکلیفی که اندکی دشوار باشد، برای شروع به شما انگیزه میدهد و تجربهای هیجانانگیز است!
- کنجکاو باشید. به دنبال چیزهایی باشید که توجه شما را جلب میکنند و میخواهید درباره آنها بیشتر بدانید.
- کنترل امور را بهدست بگیرید. اگر احساس نکنید که تأثیری واقعی بر نتیجه کارتان دارید، بهسختی میتوانید انگیزه درونی خود را برای دنبال کردن هدف حفظ کنید. در جستوجوی راههایی باشید که بتوانید نقشی فعال در دستیابی به هدفتان داشته باشید.
- از رقابت کردن نترسید. ممکن است افراد دیگری هم برای رسیدن به اهدافی مشابه هدف شما تلاش کنند، اما این بدان معنا نیست که شما باید تسلیم شوید. پیشرفت یا سِیر پیشروی خود را با دیگران مقایسه نکنید. میتوانید برای کسب الهام و انگیزه به دیگران توجه کنید، اما به یاد داشته باشید که هریک از ما مسیرهای متفاوتی را طی میکنیم.
۶. برای خود اهداف دستیافتنی مقرر کنید
افراد موفق میدانند که برای کامیابی باید با اهداف دستیافتنی شروع کنند. این اهداف لزوما بهراحتی بهدست نمیآیند، اما وقتی هدفی داشته باشید، بهتر میتوانید پیشرفت و بر موانع غلبه کنید.
هنگام تعیین اهداف:
- تا حد امکان دقیق باشید: مثلا انتخاب هدفی که مشخص میکند «من قصد دارم ۲۰ دقیقه در روز را به یادگیری زبان جدید اختصاص دهم» دستیافتنیتر از تعیینکردن هدفی کلی مانند «من قصد دارم زبان فرانسه یاد بگیرم» است.
- هدف خود را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید: حتی اگر هدف خاصی برای خود تعیین کنید، اغلب اوقات ممکن است دستیابی به آن دشوار به نظر برسد. بهتر است هدفتان را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید تا بتوانید بدون احساس آشفتگی بر پیشرفت خود تمرکز کنید.
- به پیشرفت خود پاداش دهید: به موفقیتهای خود در طول مسیر توجه کنید و به خودتان فرصت دهید تا از دستاوردهایتان لذت ببرید.
۷. ویژگیهای مرتبط با توانمندیهای خاص را در خود پرورش دهید
روانشناسان مدتها تلاش کردهاند تا ویژگیهای خاص یا صفات شخصیتی را با موفقیت در کار و زندگی مرتبط کنند.
آزمون شخصیتشناسی مایرزـ بریگز (MBTI) یکی از ارزیابیهای پرکاربرد است که مشاغل اغلب از آن استفاده میکنند تا با متقاضیان شغلی مصاحبه کنند و فرد مناسب را برگزینند. اما اغلب اوقات، پژوهشها نتوانستهاند ارتباطی معنادار بین شاخص MBTI و نحوه عملکرد پیدا کنند.
مقالات پیشنهادی سردبیر
بر اساس پژوهشهای جدیدتر، ویژگیهای خاصی وجود دارند که همواره با موفقیت گره خوردهاند. دو پژوهشگر به نامهای اِیان مکری و آدریان فِرنهام شش ویژگی کلیدی را شناسایی کردهاند که در کیفیت عملکرد افراد در محل کار نقش داشته دارند.
اما آنها خاطرنشان میکنند که سطوح بهینهای برای این ویژگیها وجود دارند؛ یعنی برخورداری اندک از این ویژگیها مانع موفقیت میشود و برخورداری بیش از حد نیز همین نتیجه را در پی دارد.
اگر میخواهید یاد بگیرید چگونه در زندگی موفق باشید، توجه کنید که برای پرورش این ویژگیهای مهم چه کاری میتوانید انجام دهید.
۱. باوجدانبودن
افرادِ باوجدان آثار اعمال خود را در نظر میگیرند. آنها به واکنش و احساسات دیگران هم توجه میکنند. شما میتوانید با در نظر گرفتن این دو مورد این ویژگی را در خود تقویت کنید:
- به عواقب اعمال خود فکر کنید.
- دیدگاههای دیگران را هم در نظر بگیرید.
۲. پذیرش ابهام
زندگی پر از موقعیتهایی است که همیشه آشکار و شفاف نیستند. افرادی که توانمندی زیادی برای موفقیت دارند بهتر میتوانند این ابهام را بپذیرند.
آنها بهجای اینکه سرسخت و انعطافناپذیر باشند، آماده هستند تا زمانی که اتفاقات غیرمنتظره سر راهشان ظاهر میشوند، خود را با آنها تطبیق دهند. با انجام این کارها میتوانید یاد بگیرید که ابهامات را با آغوش باز بپذیرید:
- دیدگاههای خود را به چالش بکشید و به نظرات و ایدههای دیگران هم توجه کنید.
- از ناشناختهها نترسید.
- برای تغییر مشتاق باشید.
- به تنوع بها بدهید.
۳. توانایی سازگاری
اغلب اوقات موفقیت علاوه بر توانایی پذیرفتن ابهام، در گرو مهارت سازگاری سریع با تغییرات نیز هست. شما میتوانید با توجه به این موارد، توانایی سازگاری را در خود پرورش دهید:
- موقعیتهای دشوار را بازنگری کنید و بهجای اینکه آنها را صرفا موانعی برای زندگی ببینید، به چشم فرصتهایی برای رشد و یادگیری به آنها نگاه کنید.
- برای تغییر آماده باشید؛ وقتی برنامه یا موقعیتی تغییر میکند، اندکی درنگ کنید و به دنبال راههایی برای رسیدگی به آن باشید.
۴. شجاعت
موفقترین افراد جهان اغلب برای دیگران الگوی شجاعت فراوان هستند. آنها حاضرند که حتی به بهای مواجهه با شکست احتمالی خطر کنند. بر اساس پژوهشها، افراد شجاع از هیجانات مثبت برای غلبه بر ترس بهره میگیرند. شما میتوانید با توجه به این موارد، خطرپذیری خود را تقویت کنید:
- هیجانات منفی را آٰرام کنید و بر احساسات مثبت تمرکز کنید.
- با عقل و درایت خطر پیش رو را متعادل و منطقی کنید. گاهی اوقات با توجه به موقعیت پیش رو، محتاط بودن و واقعگرایی هم موجب کامیابی میشود.
۵. کنجکاوی
افراد موفق معمولا درمورد دنیای اطراف خود کنجکاو هستند. آنها همیشه مشتاق یادگیری بیشتر و کسب مهارتهای جدیدند. شما میتوانید با این تمرینها حس کنجکاوی را در خود پرورش دهید:
- وظایفتان را با علاقهمندیهای خود پیوند دهید. مثلا اگر تشکیل پرونده را کاری کسلکننده میدانید، در پی راههای کارآمدتری برای طبقهبندی اطلاعات باشید تا بتوانید روی نقاط قوت خود به عنوان فردی سازماندهنده مانور بدهید.
- مهارتهای جدید کسب کنید.
۶. رقابتطلبی
افراد موفق میتوانند از رقابت برای ایجاد انگیزه استفاده کنند، اما مراقب باشید که در دام حسادت گرفتار نشوید. میتوانید حس رقابت سالم را با توجه به این موارد در خود پرورش دهید:
- بر پیشرفتهای خود تمرکز کنید؛ بهجای اینکه نگران باشید که در کاری بهترین هستید یا خیر، به پیشرفت خود توجه کنید.
- از موفقیت دیگران خوشحال شوید.
ممکن است برخی ویژگیها و تیپهای شخصیتی برای مشاغل خاصی مناسبتر از سایرین باشند. اما هیچ ویژگی شخصیتی خاصی موفقیت را تضمین نمیکند و کمبرخورداری از هیچ ویژگی خاصی هم کسی را محکوم به شکست نمیکند.
نظرات متفاوتی در مورد میزان تغییر شخصیت وجود دارد، اما بههرحال پرورش برخی از این ویژگیهای افراد توانمند به شما کمک میکند تا مهارتهایی را یاد بگیرید که در بسیاری از جنبههای مختلف زندگی در خدمت شما باشند.
۸. حمایت اجتماعی قدرتمندی برای خود ایجاد کنید
ممکن است انجام کارها بهتنهایی دشوار باشد، اما اگر نظام حمایت اجتماعی قدرتمندی داشته باشید، کارها آسانتر میشوند. انواع مختلف حمایت اجتماعی برای موفقیت مهم هستند.
- حمایت عاطفی، آسایش، امنیت و همدلی مورد نیاز شما را در مواجهه با دشواریها فراهم میکند.
- حمایت از شایستگیِ شما اعتمادبهنفس شما را افزایش میدهد و شما را تشویق میکند تا راهتان را ادامه دهید.
- پشتیبانی اطلاعاتی، راهنمایی، مشاوره و سایر منابع لازم را برای رسیدن به اهدافتان فراهم میکند.
- پشتیبانی ملموس به روشهای فعال و عملی به شما کمک میکند. در این راه ممکن است کسی به شما کمک کند تا تکلیفی را انجام دهید یا بهجای شما وظیفهای را بر عهده بگیرد.
وقتی شرایط سخت میشود، مربیان، دوستان، همکاران و اعضای خانواده میتوانند شما را تشویق کنند و حتی با توصیهها و کمکهای مفیدشان شانس موفقیت شما را افزایش دهند.
۹. از خستگی مزمن اجتناب کنید
خستگی مزمن زمانی روی میدهد که شما در معرض استرس مزمن قرار داشته باشید. این حالت خیلی جدی مانع موفقیت و منجر به فرسودگی، بدبینی و کاهش عملکرد میشود. کاهش انگیزه پایبندی به اهدافتان را سختتر میکند و باعث میشود که احساس دلمردگی و بیعلاقگی کنید.
راهکارهای خودمراقبتی مانند خواب کافی و تغذیه سالم استرس را تسکین میدهند. اما اغلب اوقات رسیدگی به احساس خستگی مزمن مستلزم پرداختن به موضوعی است که باعث ایجاد این مشکل شده است.
گاهی اوقات ممکن است به بهای ارزیابی مجدد اهدافتان باشد. اگر اهدافتان استرس زیادی ایجاد کنند یا سعی کنید خیلی سریع به آنها دست پیدا کنید، در این صورت زمینه را برای خستگی مزمن خود فراهم کردهاید.
به دنبال راههایی برای کاهش استرس باشید، خواه شامل تغییر اهداف یا تغییر برنامههایتان باشد و خواه نیازمند انجام کارهای مهمتر مانند جابهجایی محل زندگی یا تغییر شغل باشد.
۱۰. بهخاطر بسپارید
هیچ معیار واحدی برای موفقیت وجود ندارد و مطمئنا هیچ پاسخ واحدی هم برای چگونگی موفقیت در زندگی وجود ندارد. اما میتوانید با مشاهده برخی از عادتهای افراد موفق ترفندها و راهکارهای جدیدی بیاموزید و آنها را در زندگی روزمره خود پیاده کنید.
وقتی این تواناییها را در خود ایجاد کنید و پرورش دهید، با گذشت زمان متوجه خواهید شد که بهتر میتوانید به اهداف خود و موفقیت دلخواهتان در زندگی دست یابید.
سخن پایانی برای رسیدن به موفقیت
موفقیت مفهوم پیچیدهای است که تعاریف مختلفی برای آن وجود دارد. برای برخی موفقیت بهمعنای ثروت و قدرت است، درحالیکه برای عدهای دیگر بهمعنای دستیابی به اهداف شخصی و رضایت از زندگی است.
شاید گاهی اوقات از خود پرسیده باشید که آیا فرمولی جادویی برای رسیدن به موفقیت وجود دارد که بتوانیم با آن به رؤیاهایمان جامه عمل بپوشانیم؟
باید گفت که فرمولی جادویی برای موفقیت وجود ندارد، اما با بهکارگیری اصولی که در این مقاله به آنها اشاره شد، میتوانید شانس خود را برای رسیدن به اهدافتان و دستیابی به زندگی موفق و رضایتبخش افزایش دهید. به یاد داشته باشید که موفقیت نوعی سفر است نه مقصد.
در طول این سفر، با چالشها و موانعی روبهرو خواهید شد، اما با پشتکار و تعهد به اهدافتان میتوانید به آنچه میخواهید دست پیدا کنید. برای مطالعه بیشتر کلیک کنید.
مطالعه نیز یکی از روشهای مفید و اثربخش برای افزایش آگاهی و بهبود کیفیت زندگی است، بهویژه وقتی کتابهای مناسب را برای مطالعه انتخاب کنیم. پیشنهاد میکنیم این چهار کتاب عالی را که با موضوع انگیزه و هدفگذاری مرتبطاند، در فهرست مطالعه خود قرار دهید.
ذهنیت برنده |
خرده عادتها |
قدرت شروع ناقص |
قهرمان در مأموریت |