بهترین “راه های درمان افسردگی” + {کتاب و ویدئو}

یافتن بهترین راه درمان برای شما

افسردگی می‌تواند به شما این احساس را بدهد که زیر سایه‌ای تیره گیر افتاده‌اید و راه فراری از آن نیست؛ بااین‌حال، حتی شدیدترین موارد افسردگی نیز درمان‌شدنی هستند. پس اگر افسردگی باعث شده است نتوانید آن‌طور که می‌خواهید زندگی کنید، در درخواست کمک تردید نکنید. روش‌های درمانی زیادی در دسترس شما هستند، از مشاوره گرفته تا درمان‌های دارویی یا تغییر مثبت در سبک زندگی.

البته همان‌طور که دو نفر به شیوه‌ای یکسان تحت‌تأثیر افسردگی قرار نمی‌گیرند، نمی‌توان یک نسخه‌ی مشابه درمان افسردگی را نیز برای همه پیچید. درمانی که برای یک نفر کمک‌کننده بوده ممکن است برای دیگری اثری نداشته باشد، اما با افزایش آگاهی تاحدّامکان، می‌توانید روش‌های درمان مناسب خود را برای مقابله با افسردگی، بازیابی حس شادی و امید و بازگشت به زندگی پیدا کنید.

روان‌درمانی، مصرف دارو، خودیاری؟ اگر روش‌های مختلف درمان افسردگی شما را هم سردرگم می‌کند، در ادامه خواهید فهمید بهترین راه درمان برای شما چیست.

پیش از هر چیز، نکاتی که باید درمورد درمان افسردگی بدانید

۱- تاحدّامکان درمورد افسردگی‌تان آگاهی به دست آورید.

نکته‌ی حائز اهمیت این است که بفهمید آیا نشانه‌های افسردگی‌تان می‌توانند به مشکلات سلامتی ربط داشته باشند یا نه. اگر پاسخ مثبت بود، ابتدا باید آن مشکل درمان شود. شدت افسردگی نیز از عوامل تعیین‌کننده است؛ هرچه افسردگی شدیدتر باشد، به درمان فشرده‌تری نیز نیاز خواهید داشت.

۲- یافتن بهترین روش درمان زمان‌بر خواهد بود.

پیداکردن درمان و حمایتی که بهترین نتیجه را برای شما داشته باشد نیازمند آزمون‌وخطا خواهد بود. برای مثال، اگر به این نتیجه برسید که به مشاوره نیاز دارید، پیداکردن درمانگری که بتوانید با او ارتباط برقرار کنید نیازمند تلاش‌های متعدد است. شاید هم داروهای ضدّافسردگی را امتحان کنید، اما به این نتیجه برسید که اگر روزی نیم ساعت پیاده‌روی کنید، به دارو نیازی نخواهید داشت. پذیرای تغییر و کمی تلاش باشید.

۳- تنها به داروها بسنده نکنید.

اگرچه درمان دارویی می‌تواند علایم افسردگی را کاهش دهد، عموماً برای استفاده‌ی طولانی‌مدت مناسب نیست. درمان‌های دیگر، ازجمله فعالیت بدنی و مشاوره، می‌توانند به‌اندازه‌ی درمان‌های دارویی، یا حتی بیشتر، اثربخش باشند و عوارض جانبی ناخواسته‌ای نیز در پی ندارند. اگر تصمیم گرفتید از داروها استفاده کنید، به یاد داشته باشید که آن‌ها فقط زمانی اثربخش خواهند بود که با تغییرات مثبت در سبک زندگی همراه باشند.

۴- از حمایت‌های اجتماعی غافل نشوید.

هرچه ارتباطات اجتماعی خود را پرورش دهید، بیشتر از شرّ افسردگی در امان خواهید بود. اگر احساس درماندگی می‌کنید، در گفت‌و‌گو با خانواده و دوستان موردِاعتماد تعلل نکنید یا ارتباطات جدید، مانند گروه‌های درمان افسردگی، پیدا کنید. درخواست کمک نشانه‌ی ضعف شما نیست و باعث نمی‌شود باری بر دوش دیگران بگذارید. گاهی اوقات، مکالمه‌ای رودررو با دیگران می‌تواند کمکی بزرگ باشد.

۵- درمان نیازمند زمان و استمرار است.

همه‌ی روش‌های درمان افسردگی به زمان نیاز دارند و گاه ممکن است پرفشار یا به‌شکل خسته‌کننده‌ای کند به نظر برسند. این احساسات کاملاً طبیعی است. بهبودیافتن عموماً بالاوپایین‌های خودش را دارد.

مارگارت رابینسون درباره‌ی این موضوع در کتاب «افسردگی نهفته» می‌نویسد:

تغییر، رشد و بهبود فرایندند، مسیرند، نه مقصد.

آسیب‌پذیری‌های شما، هرچه هستند، گاهی به سراغتان می‌آیند، حتی بعد از تمرین‌های خوبی که خودتان یا به کمک درمانگر انجام داده‌اید. اتفاقاتی زخم‌های کهنه را باز خواهند کرد. افکار غیرمنطقی‌ دوباره در ذهنتان نفوذ خواهند کرد، شاید از سر خستگی، سهل‌انگاری یا ندانستن. این بدان معنا نیست که شفا هرگز روی نداده یا بینش و تغییر قبلی شما واقعی نبوده است. ذات انسانی شما بی‌نقص نیست و ممکن است تمایل داشته باشد به یکی از راهبردهای بقای قدیمی برگردد.

ضروری است که بپذیرید بازگشت به انتخاب‌ها یا الگوهای قدیمی شکست نیست. شما در حال یادگیری هستید و بخشی از یادگیری اشتباه‌کردن است. می‌توانید نیت و تعهدتان را، هر چند بار که لازم باشد، تجدید کنید.

پس از هر لغزش به خودتان مجال نیت دوباره بدهید تا در مسیر باقی بمانید. برای خودتان دلسوزی کنید. ایجاد الگوی جدید به زمان نیاز دارد. به یاد داشته باشید که تمرکز شما روی سفر است، نه مقصد.

تغییر سبک زندگی: بخشی حیاتی در روند درمان

تغییر در سبک زندگی ابزاری ساده اما مؤثر در درمان افسردگی است؛ حتی ممکن است تنها چیزی باشد که به آن نیاز دارید. حتی اگر به روش درمانی دیگری احتیاج دارید، ایجاد تغییرات صحیح در سبک زندگی می‌تواند به از بین بردن سریع‌تر افسردگی کمک کند و از بازگشت آن نیز جلوگیری نماید.

در ویدیوی زیر دکتر جولی اسمیت، روان‌شناس بالینی و نویسنده‌ی کتاب «چرا تابه‌حال کسی این‌ها را به من نگفته بود» هفت اصل ساده اما کاربردی برای تغییر سبک زندگی به شما می‌گوید که بهبود آن‌ها در تقویت روحیه بسیاری از مراجعانش مؤثر بوده است.

تغییراتی در سبک زندگی برای درمان افسردگی

۱. فعالیت بدنی: فعالیت بدنی مرتب می‌تواند به‌اندازه‌ی درمان‌های دارویی در درمان افسردگی تأثیرگذار باشد. ورزش‌کردن نه‌تنها سطح هورمون‌های سروتونین، اندورفین و دیگر هورمون‌های شادی در مغز را افزایش می‌دهد، بلکه مانند داروهای ضدّافسردگیْ تولید سلول‌های جدید مغزی و رشد ارتباطات میان آن‌ها را تحریک می‌کند. نکته‌ی مثبت این است که برای چنین مزایایی به شرکت‌کردن در دوی ماراتن نیاز ندارید، حتی نیم ساعت پیاده‌روی روزانه می‌تواند تأثیری بسزا داشته باشد. برای بهبود نتیجه، بعضی روزها به مدت سی تا شصت دقیقه تمرینات ایروبیک انجام دهید.

۲. حمایت اجتماعی: ارتباطات قوی اجتماعی، گوشه‌گیری، یکی از عوامل خطرآفرین اصلی در افسردگی، را کاهش می‌دهند. ارتباط خود با خانواده و دوستان را حفظ کنید، در کلاسی شرکت کنید یا به گروهی ملحق شوید. فعالیت‌های داوطلبانه یکی از راه‌های عالی برای دریافت حمایت اجتماعی است و کمک‌کردن به دیگران به شما نیز کمک خواهد کرد.

۳. مواد مغذی: تغذیه‌ی صحیح برای سلامت جسمی و روحی شما بسیار مهم است. خوردن وعده‌های کوچک و سالم در طول روز به حفظ سطوح انرژی و کاهش تغییرات خلق‌وخو کمک می‌کند. اگرچه ممکن است به خوراکی‌های قنددار به‌دلیل تأثیر سریعشان تمایل داشته باشید، کربوهیدرات‌ها گزینه‌ی بهتری هستند. آن‌ها انرژی شما را بدون تأثیر زودگذر شکر حفظ می‌کنند.

۴. خواب خوب: خوابیدن تأثیر خوبی بر خلق‌وخو دارد. زمانی‌که خواب کافی ندارید، نشانه‌های افسردگی شدیدتر می‌شوند. کمبود خواب، زودرنجی، بدخلقی، احساس غم و خستگی را تشدید می‌کند. مطمئن شوید که خواب شبانه‌ی کافی دارید. خواب کمتر از هفت ساعت در شب برای عده‌ی کمی کفایت می‌کند. تلاش کنید هر شب هفت تا نه ساعت خواب باکیفیت داشته باشید.

۵. کاهش اضطراب: با ایجاد تغییرات در زندگی خود، میزان اضطراب را کاهش دهید و آن را مدیریت کنید. اضطراب زیاد افسردگی را تشدید می‌کند و خطر ابتلا به آن در آینده را افزایش می‌دهد. آن جنبه‌هایی از زندگی‌تان که موجب اضطراب می‌شوند، همچون فشار کاری یا روابط نامناسب، را پیدا کنید و روش‌هایی برای کاهش تأثیر آن‌ها بیابید.

دکتر جولی اسمیت در کتاب چرا تا به حال کسی این‌ها را به من نگفته بود؟ به این نکته‌ی مهم نیز اشاره می‌کند:

لزوماً نباید همه‌ی این موارد را درحد کمال انجام دهید. هیچ رژیم ‌غذایی کاملی وجود ندارد که همه آن را بپسندند، شرایط بهینه و نوع تعامل اجتماعی همه‌پسندی نیز وجود ندارد. این‌ها اهدافی نیستند که بخواهیم به کمال آن‌ها دست یابیم. برای هرکدام از این موارد وقت بگذارید و بدانید که این تغییرات یک‌شبه اتفاق نمی‌افتند. لازم است تغییرات کوچک زیادی در یک بازه‌ی زمانی روی هم جمع شوند تا تأثیر مثبت و خوبی بر حال‌وهوای شما بگذارند و بتوانید آن روحیه‌ی خوب را حفظ کنید.

کتاب‌هایی که می‌توانند به بهبود افسردگی کمک کنند

اگرچه راه‌های متعددی برای بهبود سلامت روان وجود دارند، اما مطالعه یکی از روش‌های اثربخش است که نه تنها سلامت روانی را تقویت می‌کند، بلکه کیفیت کلی زندگی را نیز بهبود می‌بخشد. تحقیقات نشان می‌دهد که خواندن کتاب‌های سلامت روان در زمینه مقابله با افسردگی منبعی ارزشمند است. به ویژه با راهنمایی یک متخصص، این روش می‌تواند به طور مؤثری در درمان افسردگی نتیجه‌بخش باشد.

کتاب‌های زیر که جزء بهترین و اثربخش‌ترین کتاب‌های حوزه‌ی سلامت روان هستند، با توصیه‌های کاربردی و تکنیک‌های عملی خود به افراد زیادی در سراسر جهان کمک کرده‌اند که با چالش‌هایی مثل افسردگی، اضطراب و… مقابله کنند.

چرا تا به حال کسی این‌ها را به من نگفته بود؟	افسردگی نهفته	نخست هیولا را زیبا می‌کنیم

حذف عوامل پزشکی مؤثر در احساس افسردگی

اگر احساس افسردگی دارید و تغییر در سبک زندگی تأثیری بر آن نداشته است، با پزشک خود صحبت کنید و چکاپی کامل انجام دهید. اگر افسردگی‌تان نتیجه‌ی نوعی بیماری باشد، مشاوره و داروهای ضدّافسردگی تأثیر چندانی نخواهند داشت. تا زمانی‌که مشکل سلامتی پیدا و درمان نشود، افسردگی از بین نخواهد رفت.

سارا ویلسن در کتاب «نخست هیولا را زیبا می‌کنیم» می‌نویسد:

صاحب‌نظران می‌گویند هشتاد تا نود درصد مبتلایان به بیماری‌های خودایمنی اضطراب / افسردگی دارند.
چه عواملی سبب بیماری‌های خودایمنی می‌شوند؟ به‎طورکلی استعدادی ارثی وجود دارد که ممکن است از طریق ویروس‎ها فعال شود. سم‎ها، گلوتن، غذاهای اسیدی، ورزش بیش‏ازحد، اثر سمی فرکانس‌های الکترومغناطیسی، فلوراید و سویا نیز در ابتلا به این نوع بیماری دخیل‎اند. به‌تازگی تحقیقی بیان کرده است که التهاب و کاهش باکتری‎های مفید روده هم اثرگذارند… و البته شکر هم نوعی محرک سمی برای این بیماری‏هاست.

اما از نظر بنده و پس از چندین‎ سال تحقیق و صحبت با افراد دیگری که به این بیماری مبتلا هستند، یکی از اصلی‌ترین عوامل ابتلا به این بیماری تلاش برای جاکردن و ماندن در جایی اشتباهی است. این یعنی تلاش سخت برای اولویت‌های نادرست، به خطر انداختن خود، اجبار خود به زندگی با روش‌هایی که مناسب ما نیستند… و هرکدام به نوبه‌ی خود بسیار آزاردهنده و تنش‌آفرین است.

چه ‌چیزی این مشکل را حل می‌کند؟ تنها راه برگشت به مسیر درست کدام است؟ داروهای تعیین‌شده بخشی از این کار را انجام می‌دهند. آن‌ها کمی باعث پیشرفت می‌شوند. اما برای بهبودی و شکوفایی، هم در زمینه‌ی بیماری خودایمنی و هم افسردگی و اضطراب، تنها راه‏حل ممکن کم‌کردن سرعت زندگی، مراقبت از خود، پاک‌زیستن و ملایمت و مهربانی است.

پزشک به‌دنبال عواملی در وضعیت سلامتی شما خواهد بود که نشانه‌هایی مشابه افسردگی از خود بروز می‌دهند؛ همچنین اطمینان پیدا خواهد کرد در حال مصرف داروهایی نباشید که افسردگی از عوارض جانبی آن‌ها باشد. بسیاری از بیماری‌ها و داروها می‌توانند نشانه‌های افسردگی از خود بروز دهند، ازجمله احساس غم، خستگی و کاهش حس لذت. تیروئید پرکار و کم‌کار یکی از عوامل رایج تغییر خلق‌وخو ، به‌ویژه در بانوان، است. افراد میان‌سال که روزانه داروهای مختلفی مصرف می‌کنند در معرض تداخل دارویی هستند که می‌تواند نشانه‌هایی از افسردگی بروز دهد. هرچه میزان داروهایی که مصرف می‌کنید بیشتر باشد، احتمال تداخل دارویی نیز افزایش می‌یابد.

روان‌درمانی برای درمان افسردگی

اگر بیماری موجب بروز نشانه‌های افسردگی در شما نباشد، گفت‌وگودرمانی می‌تواند روش درمانی بسیار مؤثری باشد. آنچه در جلسات درمانی می‌آموزید به شما این توانایی و بینش را می‌دهد تا احساس بهتری پیدا کنید و از بازگشت افسردگی جلوگیری کنید.

روان‌درمانی انواع مختلفی دارد. سه مورد رایج در درمان افسردگی شامل رفتاردرمانی شناختی، درمان فردی و درمان روان‌پویشی است. در بیشتر موارد، ترکیبی از این سه روش استفاده می‌شود.
برخی از انواع روان‌درمانی به شما روش‌هایی کاربردی را می‌آموزند که با کمک آن‌ها می‌توانید تفکرات منفی را بازبینی کنید و با مهارت‌های رفتاری به جنگ افسردگی بروید. روان‌درمانی می‌تواند به ریشه‌ی افسردگی شما نفوذ کند و دلیل احساستان را بهتر درک نماید، عوامل تحریک‌کننده‌‌تان را بیابد و به شما کمک کند راهی برای حفظ سلامت خود بیابید.

روان‌درمانی و «تصویر کلی» در درمان افسردگی

از نشانه‌های بارز افسردگی احساس درهم‌شکستن و مشکل در حفظ تمرکز است. روان‌درمانی به شما کمک می‌کند یک قدم به عقب بردارید و ببینید چه چیزی ممکن است در افسردگی شما نقش داشته باشد و چگونه می‌توانید آن را تغییر دهید. در ادامه به برخی «تصاویر کلی» که روان‌درمانی می‌تواند در آن‌ها مؤثر واقع شود می‌پردازیم:

۱. روابط: درک الگوهای تشکیل روابطتان، ساختن روابط بهتر و بهبود روابط فعلی به کاهش گوشه‌گیری و ایجاد حمایت اجتماعی کمک می‌کند که تأثیر زیادی در پیشگیری از افسردگی دارد.

۲. تعیین حدومرزهای سالم: اگر احساس اضطراب و خستگی دارید، اگر حس می‌کنید نمی‌توانید «نه» بگویید، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی هستید. تعیین حدومرزهای سالم در روابط و شغلتان می‌تواند به کاهش استرس کمک کند و روان‌درمانی می‌تواند در شناخت و اثبات ارزش‌هایی که برایتان اهمیت دارند راهگشا باشد.

۳. رسیدگی به مشکلات زندگی: صحبت با مشاوری معتمد می‌تواند بازخوردی مناسب درمورد راه‌های مثبت رسیدگی به چالش‌ها و مسائل زندگی ارائه کند.

پیداکردن درمانگر

در زمان انتخاب درمانگر یکی از مهم‌ترین مسائلی که باید مدنظر قرار دهید ارتباطی است که با این فرد برقرار می‌کنید. روان‌درمانگر مناسب برای شما شخصی است که مانند شریکی مهربان و حامی شما را در مسیر درمان افسردگی همراهی ‌کند.

راه‌های زیادی برای پیداکردن درمانگر وجود دارد:

شنیدن از دیگران یکی از بهترین راه‌های پیداکردن درمانگری خوب است. دوستان و اعضای خانواده‌تان ممکن است دیدگاه‌های خوبی داشته باشند یا ممکن است پزشکتان بتواند شما را به شخصی ارجاع دهد.
سازمان‌های سلامت روان ملی می‌توانند فهرستی از پزشکان دارای پروانه و تأیید‌صلاحیت‌شده را در اختیارتان قرار دهند.

اگر توانایی مالی مراجعه به پزشک را ندارید، به خانه‌های سلامت محلی، سازمان‌های مذهبی و درمانگاه‌های سلامت روان شهرتان مراجعه کنید. چنین مکان‌هایی معمولاً جلسات روان‌درمانی را با نرخ‌های مصوب متفاوت ارائه می‌دهند.

درمان دارویی برای افسردگی

شاید داروهای ضدّافسردگی رایج‌ترین روش درمان افسردگی باشند، اما مؤثرترین روش نیستند. افسردگی فقط حاصل نوعی ناهماهنگی شیمیایی در مغز نیست. روش‌های دارویی ممکن است در کاهش برخی نشانه‌های افسردگی خفیف و حاد مؤثر باشند، اما مشکل اصلی را از بین نمی‌برند و عموماً راه‌حلی بلند‌مدت نیستند. داروهای ضدّافسردگی معمولاً عوارض جانبی و مشکلات سلامتی در پی دارند و قطع‌کردن مصرف آن‌ها نیز می‌تواند دشوار باشد. اگر می‌خواهید بدانید مصرف داروهای ضدّافسردگی گزینه‌ی مناسبی برای شما است یا نه، آموختن درمورد آن‌ها می‌تواند به تصمیم‌گیری هوشمندانه‌تری منجر شود.
حتی اگر تصمیم گرفتید برای درمان افسردگی به مصرف دارو روی بیاورید، روش‌های درمانی دیگر را کنار نگذارید. تغییر در سبک زندگی و جلسات روان‌درمانی نه‌تنها به سرعتِ روند درمان کمک می‌کنند، بلکه به شما یاد می‌دهند چطور از بروز مجدد افسردگی جلوگیری کنید.

درمان‌های سنتی و رایگان

درمان‌های سنتی و رایگان افسردگی می‌توانند شامل مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی، طب سوزنی و روش‌های تمدد اعصاب، ازجمله مراقبه‌ی ذهن‌آگاهی، یوگا یا تای‌چی باشند.

ویتامین‌ها و مکمل‌ها در درمان افسردگی

میزان تأثیر دارو‌های گیاهی، ویتامین‌ها و مکمل‌ها در درمان افسردگی هنوز مشخص نیست. اگرچه مکمل‌های زیادی به‌طور گسترده در داروخانه‌ها در دسترس‌اند، تأثیر آن‌ها در بسیاری از موارد ازنظر علمی ثابت نشده است. اگر نشانه‌های افسردگی در شما تا حدودی به‌دلیل کمبود مواد مغذی است، مصرف ویتامین و مکمل می‌تواند برایتان مفید باشد، اما بهتر است برای مصرف آن‌ها با پزشک متخصص مشورت کنید.
اگر تصمیم گرفتید روش‌های درمانی گیاهی را امتحان کنید، به یاد داشته باشید که این روش‌ها نیز می‌توانند عوارض جانبی، تداخل دارویی یا غذایی داشته باشند. برای مثال، علف راعی که گیاهی مؤثر در درمان افسردگی خفیف تا متعادل است، می‌تواند با داروهای تجویزی‌ای مثل رقیق‌کننده‌ی خون، قرص‌های ضدّبارداری و داروهای ضدّافسردگی تداخل داشته باشد. مطمئن شوید پزشک یا درمانگر شما در جریان آنچه مصرف می‌کنید قرار گرفته است.

دیگر روش‌های درمانی جایگزین

• روش‌های تمدد اعصاب: تمرین‌های تمدد اعصاب علاوه‌بر کمک به تسکین نشانه‌های افسردگی می‌توانند اضطراب را کاهش و حس سلامتی و شادی را افزایش دهند. تمرین یوگا، تنفس عمیق، نرمش عضلات یا مدیتیشن را امتحان کنید.
• طب سوزنی: روش استفاده از سوزن‌های ظریف در نقاطی مشخص از بدن برای اهداف درمانی به‌عنوان شیوه‌ای برای درمان افسردگی موردبررسی قرار گرفته است و برخی از پژوهش‌ها نتایجی امیدوارکننده را نشان می‌دهند. اگر تصمیم دارید از طب سوزنی استفاده کنید، حتماً سراغ متخصصان دارای پروانه‌ی رسمی بروید.

سارا ویلسن در کتاب نخست هیولا را زیبا می‌کنیم، در مورد شیوه‌ی مراقبه می‌نویسد:

می‌توانید در مراقبه افتضاح باشید، اما باز هم از آن نتیجه‌ بگیرید. صِرف نشستن با خود، تا جایی که به مغز مربوط است، نوعی خودمراقبتی است که سیستم آسایش را فعال می‎کند و می‎دانید چیست؟ حتی دانستن اینکه مشکلی نیست در مراقبه افتضاح باشید خودش باعث آسایش می‌شود.

می‌توانید روی صندلی یا روی زمین بنشینید. می‌توانید روزی دو بار انجامش دهید. بعد از دوش‎گرفتن بهترین زمان انجام آن است.

ذکری را به‎آرامی و به‌مدت بیست دقیقه در سرتان تکرار می‌کنید. همین. اگر حواستان پرت شد، دوباره به ذکر برمی‌گردید. نگران تنفس، حالت نشستن خود و یا چاکراها نباشید. دوباره به ذکر برمی‌گردید. همین که افکار از ذهنتان خارج شوند کافی است؛ راستش، بیشتر از کافی است. افکار پاکت‌های کوچک پر از استرسی هستند که ضمیر خودآگاه شما، به‌هنگام رسیدن به آرامش، با آن‌ها مواجه می‌شود. زمانی که به آن‌ها «فکر» می‌کنید، این پاکت‌های پر از استرس خالی می‌شوند. بوم! و دوباره به ذکر بر‌می‎گردید. اینکه بدانید افکارتان همگی بخشی از فرایندند، بسیار متقاعدکننده است. با خودتان نجنگید.

جمع‌بندی

افسردگی را جدی بگیرید، زیرا اگر اقدامی برای درمان آن نکنید، تنها به وخیم‌‌شدن این بیماری کمک می‌کند. تغییراتی که در سبک زندگی خود ایجاد می‌کنید می‌تواند تأثیر بسزایی در بهبود حال شما داشته باشد. به درمانگر مراجعه کنید و از روش‌های درمانی مختلف استفاده کنید تا روش مناسب خود را پیدا کنید. همچنین در نظر داشته باشید که قبل از مصرف هرگونه داروی ضدافسردگی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

منابع:

کتاب افسردگی نهفته، دکتر مارگارت رابینسون رادرفورد
کتاب چرا تابه‌حال کسی این‌ها را به من نگفته بود، جولی اسمیت
کتاب نخست هیولا را زیبا می‌کنیم، سارا ویلسن