چگونه بعد از مرگ عزیزان آسوده خاطر باشیم؟ {پذیرش مرگ عزیزان (۶ روش طلایی)}

مرگ بخشی از زندگی است و فرار از آن ممکن نیست و تحمل پذیرش مرگ عزیزان سخت است. تغییر احساسات ما پس از مرگ یکی از نزدیکان به میزان ارتباط ما با او و نحوه مرگ او بستگی دارد. معمولا کنارآمدن با مرگ افراد مسن یا بیمار به‌دلیل داشتن آمادگی قبلی ساده‌تر است و مرگ ناگهانی عزیزانمان باعث شوکی بزرگ می‌شود. تحمل مرگ غیرمنتظره عزیز باعث سوگی عمیق می‌شود که بهبود آن نیاز به گذشت زمانی طولانی دارد. در این مقاله همراه ما باشید تا بررسی کنیم چطور می‌توانیم بعد از مرگ عزیزان سوگواری کنیم و خود را تسکین دهیم.

چگونه بعد از مرگ ناگهانی عزیزان سوگواری کنیم؟

سوگواری برای مرگ یکی از عزیزان فارغ از ناگهانی بودن یا نبودن آن، دردناک است. بااین‌حال آماده‌نبودن یا نداشتن فرصت برای خداحافظی با او باعث رنج بیشتری می‌شود. اگر دوست، فرزند، پدر یا مادر، همسر یا هر شخص مهمی در زندگی خود را ناگهانی از دست داده‌اید، دچار طیف وسیعی از احساسات منفی خواهید شد. سوگواری برای ازدست‌دادن عزیزان و بهبودیافتن رنج آن فرایندی دارد که برای هر فرد متفاوت است، درنتیجه نمی‌توان پیش‌بینی کرد که سوگواری برای این فقدان چقدر طول می‌کشد. به هر دلیلی عزیز خود را ناگهانی از دست داده‌ باشید، در فرایند سوگواری راه‌های متنوعی برای کنارآمدن با درد وجود دارند که در ادامه چند نمونه از آن‌ها را به شما معرفی کرده‌ایم.

در بخشی از کتاب «عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست» می‌خوانیم: «چنین اعتقادی وجود دارد که فقط دو گزینه در سوگواری وجود دارد: یا تا ابد غمگینید و هرگز خانه را ترک نخواهید کرد یا تمام غم‌تان را پشت سر می‌گذارید و زندگیِ فوق‌العاده‌ای را شروع می‌کنید. اما حقیقت بسیار گسترده‌تر است. شما نه به ماندن در غم ابدی محکومید نه مجبورید از الگوی بهبودی‌ای پیروی کنید که با شما سازگاری ندارد.

زمین بی‌طرفِ وسیعی میان این دو سر طیف قرار دارد.

این زمین بی‌طرف را فقط شما می‌توانید ایجاد کنید، با زندگی‌کردن به بهترین شکلی که می‌توانید، هماهنگ با آنچه می‌دانید برای خودتان بهتر است، با راهنمایی و همراهی عشق. شما با مهربانی به خودتان این زمین بی‌طرف را می‌سازید. با مقاومت دربرابرِ الگوی احساسیِ غالب که می‌گوید سوگ شما مشکلی است که باید حل شود. با اختصاص‌دادنِ زمان و مکانی که لازم دارید تا همان‌طورکه شکسته‌اید باقی بمانید.

هیچ‌کدام از ما در این مسیرِ سوگ، به زندگیِ قبلی یا کسی که قبلاً بوده برنمی‌گردد. بازگشت به عقب اصلاً امکان‌پذیر نیست. کاری ‌که می‌توانیم انجام بدهیم این است که به قسمت‌های آسیب‌دیده احترام بگذاریم و همچنین به شکاف‌هایی که در زندگی‌مان به وجود آمده‌اند. می‌توانیم با مهربانی و عشق با چیزی که باقی مانده است مواجه شویم. می‌توانیم از خودمان بپرسیم کدام بخش‌های‌مان از این انفجار جان سالم به در برده است.»

۱. از دیگران کمک بخواهید

هیچ‌کس نباید تنها رها شود تا سوگواری‌های زندگی خود را به‌تنهایی سپری کند. در طول دوره سوگواری، احساساتی مانند افسردگی، خشم و شرمساری عادی‌اند. فردی که این احساسات را دارد، ممکن است از بودن در کنار دیگران احساس آسیب‌پذیری یا خجالت کند و به همین خاطر تنهایی را ترجیح ‌دهد. برخی دیگر نیز خود را مجبور به تنهایی می‌بینند، چون احساس می‌کنند دیگران توان درک درد و رنجشان را ندارند. بعضی‌ها هم صرفا حوصله اجتماع و ارتباط با سایر انسان‌ها را ندارند. تنهایی برای فکرکردن و پردازش اطلاعات مهم است، بااین‌حال بودن در کنار افرادی که توان ارائه کمک روحی و جسمی به ما را دارند نیز مهم است.

از کسانی کمک بخواهید که در کنارشان احساس امنیت می‌کنید؛ کسانی که خودشان طعم این درد را چشیده‌اند، اعضای خانواده یا دوستانی که می‌توانند درکتان کنند، با شما صحبت کنند یا صرفا کنار شما باشند.

۲. حواستان به نیازهایتان باشد

در طول دوره سوگواری، توجه به نیازهای جسمانی، احساسی و معنوی اهمیت زیادی دارد چراکه سوگواری بر فکر و بدن فرد اثر می‌گذارد و باعث خستگی، بی‌خوابی، تغییر اشتها و سایر مشکلات می‌شود. ما معمولا تمایل داریم فکر و جسم را جدا از هم بدانیم، اما لااقل در خصوص سوگواری که فکر و جسم دو عنصر جدایی‌ناپذیرند و در روند درمان باید به هر دوی آن‌ها توجه کرد.

به ابتدایی‌ترین نیازهای خود مثل نوشیدن آب کافی، تغذیه سالم و به‌اندازه و نظافت توجه کنید. این موارد در عین سادگی برای بهبود سریع بسیار مهم‌اند و باعث می‌شوند در طول دوره سوگواری سالم بمانید. فعالیت‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا و پیاده‌روی را در برنامه خود بگنجانید. همچنین به ایمان و اعتقاد خود توجه کنید. بسیاری افراد بعد از فقدان غیرمنتظره دچار قطع ارتباط با ایمان و معنویت خود می‌شوند و این اتفاق ممکن است باعث افزایش احساس تنهایی و تردید شود

۳. برای طی‌کردن دوره سوگواری و بعد از مرگ عزیزان به خود فرصت دهید

یکی از مهم‌ترین نکات سوگواری و مراحل درمان «پذیرفتن» است. بپذیرید احساساتی مثل غم، خشم و ناامیدی که در این دوره دارید طبیعی‌اند. بپذیرید که ممکن است در حال حاضر از نظر روانی در وضعیتی نباشید که به نظم روتین زندگی برگردید و طبیعی است که فعالیت‌های زندگی خود را مطابق نیازهای روحی جدیدتان تنظیم کنید. به خود فرصت سوگواری و پذیرش مرگ عزیزان بدهید؛ اگر لازم است، سکوت کنید، گریه کنید یا حتی فریاد بزنید و وقتی احساس خوشحالی می‌کنید، شادی کنید.

فرایند سوگواری معمولا شامل پنج مرحله می‌شود: انکار، خشم، چانه‌‌زدن، افسردگی و پذیرش. بااین‌حال فرایند سوگواری همیشه به همین ترتیب نیست و سوگواری شما لزوما شبیه سوگواری فردی دیگر نیست. اگر یکی از مراحل سوگواری را تجربه نکردید و از آن گذشتید یا اگر پس از دوره‌ای افسردگی به مرحله خشم بازگشتید، این به معنی حرکت رو به عقب نیست. واکنش‌‌ها به مشکلات روحی بسته به فرد و شرایط متفاوت‌اند.

۴. از فردی متخصص برای پذیرش مرگ عزیزان کمک بگیرید

بودن کنار دوستان، خانواده یا هر کسی که با او راحتید برای بهبودتان مفید است. بااین‌حال برخی جنبه‌های سوگواری و مراحل درمان هستند که فقط مشاور متخصص سوگ (professional grief counselor) از پسشان برمی‌آید. مشاور متخصص سوگ می‌تواند با دیدگاهی جدید به افرادی که حس گم‌شدگی و سردرگمی دارند یا دچار مشکلات روان مانند افسردگی یا بازگشت به تروما پس از ضایعه روانی (trauma flashbacks after loss) شده‌اند، کمک کند و همچنین برای کنارآمدن با افکار و احساساتی که پس از ضایعه فقدان بروز می‌کنند، راهکارهای مناسب پیدا و راهنمایی‌تان ‌کند.

۵. خویشتن‌اندیشی و یافتن معنا

کنارآمدن با سوگ و بهبودی پس از آن ممکن است سخت‌ترین چالش زندگی‌تان باشد و در عین حال ممکن است فرصتی برای خویشتن‌اندیشی (self reflection) باشد. برای درک این موضوع مرحله ششمی به مراحل پنجگانه سوگواری اضافه شده‌ است: یافتن معنا !

یافتن معنا را می‌توان با توجه به نیازها و تجربه‌های هر فرد تعریف کرد. مثل یافتن معنا از رنجی که کشیده‌اید، یا پیداکردن صحبت‌ها و فعالیت‌هایی که به شما احساس امید و هدفمندی در آینده بدون عزیزتان را می‌دهند. برای بسیاری فرایند سوگواری فرصتی‌ است برای کاوش، آزمایش و برقراری ارتباط با ارزش‌های شخصی. کشف این موارد به‌کمک مشاور و نزدیکان یا به‌تنهایی و از طریق فعالیت‌های زیر امکان‌پذیر است:

• نوشتن افکار و احساسات برای بهتر فهمیدن آن‌ها؛
• هنر؛
• موسیقی؛
• کارهای داوطلبانه خیرخواهانه؛
• سفر.

۶. بررسی کنید که برای بهبود یافتن و پذیرش مرگ عزیزان باید چه روندی را طی کنید

هر فردی برای بهبود درد و رنجش نیازهای مختص به خود را دارد. روند بهبود برای مادری که فرزند خود را از دست داده با روند بهبود فردی که خواهر خود را از دست داده است لزوما یکسان نیست. حتی یک زن و شوهر برای ازدست‌دادن فرزند خود یکسان سوگواری نمی‌کنند.

افراد مختلف به زمان متفاوتی برای تکمیل فرایند سوگواری خود نیاز دارند، از استراتژی‌هایی متفاوت برای کنارآمدن با رنج  و پذیرش مرگ عزیزان استفاده می‌کنند و ایده‌های متفاوتی برای سوگواری خود پیدا می‌کنند. مثلا جوانی را تصور کنید که ناگهانی در اثر تصادف رانندگی یا دعوای خیابانی دچار مرگ دلخراشی شده است. در این مورد درخواست اجرای عدالت توسط نزدیکان عزیز ازدست‌رفته بخشی از روند درمانشان محسوب می‌شود.

سخن پایانی برای پذیرش مرگ عزیزان

اگر به‌تازگی عزیزی را از دست داده‌اید، احتمالا بسیار آشفته‌اید، درگیر مراحل سوگواری هستید و نمی‌دانید چگونه با احساسات خود کنار بیایید. اولین کاری که باید انجام دهید، مهربان‌بودن با خودتان است. با خودتان و سایر کسانی که درگیر این فقدان هستند با آرامش و مهربانی رفتار کنید. شروع به شناخت و هدایت سوگواری خود کنید. درمان ضربه‌های روحی و پذیرش مرگ عزیزان فرایند آسانی نیست، پس برای روزهای خوب و بد زندگی بدون عزیزتان آماده باشید و بدانید که این حالت‌ها طبیعی‌اند.

وقتی احساس آمادگی کردید، از اطرافیان درخواست کمک کنید. البته بدانید که حتی انجام کاری به ‌سادگی مکالمه با دیگران، به‌خصوص آن‌هایی که طعم سوگ شما را نچشیده‌اند، ممکن است برایتان خسته‌کننده باشد. برای بهبود و پذیرش مرگ عزیزان به خودتان زمان بدهید و اگر لازم است برای برطرف‌کردن ابتدایی‌ترین نیازهایتان مدتی را به‌تنهایی سپری کنید.

مهم است که با سوگ خود روبه‌رو شوید، برای بیان‌کردن آن راهی پیدا کنید و برای کنارآمدن با آن روش‌هایی سالم بیابید. وقتی زمان مناسب رسید و قدرت روحی خود را بازیافتید، می‌توانید به دنبال اجرای عدالت بروید، درباره زندگی‌تان تصمیم بگیرید و اهداف زندگی‌تان را پی بگیرید. تا آن زمان، با مراقبت از خود و نزدیکانتان و دادن فرصت و منابع لازم برای بهبودی خویش، به عزیز ازدست‌رفته ادای احترام کنید.

در این مقاله به بررسی عمیق پذیرش مرگ عزیزان پرداختیم و راهکارهایی طلایی برای چگونگی پذیرش مرگ عزیزان ارائه دادیم.
برای مطالعه بیشتر به اینجا بروید.

کتاب‌های مناسب برای کسب آگاهی درباره سوگ و سوگواری و پذیرش مرگ عزیزان

مطالعه نیز یکی از روش‌های مفید و اثربخش برای افزایش آگاهی و بهبود کیفیت زندگی و پذیرش مرگ عزیزان است، به‌ویژه وقتی کتاب‌های مناسب را برای مطالعه انتخاب کنیم. پیشنهاد می‌کنیم این سه کتاب عالی را که با موضوع سوگ مرتبط‌اند، در فهرست مطالعه‌ خود قرار دهید تا با افزایش آگاهی خود راحت‌تر به عزیزان سوگوارتان کمک کنید. حتی قراردادن این کتاب‌ها در اختیار عزیز سوگوار نیز کمک خوبی به او محسوب می‌شود.

چگونه رنجی را که نمی‌توانیم درمان کنیم به دوش بکشیم	عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست	پذیرش سوگ: یافتن مسیر زندگی پس از فقدان