روانشناسی
آشنایی با هرم یادگیری برای آموزش‌دهندگان
هرم یادگیری مثل نور هدایت‌گری در حیطه‌ی آموزش و تربیت است که مؤثرترین راهکارهای دانش‌افزایی و مهارت‌افزایی را با طرح مخروط ساده‌ای نشان می‌دهد. برای همین مخروط یادگیری هم نامیده شده است. اگر جزو آموزش‌دهندگان هستید، بخشی از وظیفه‌ی شما توانمندسازی شاگردانتان با استفاده از بینش‌ها و مهارت‌های ارزشمند است. بنابراین درک و پیاده‌سازی اصول هرم یادگیری در طراحی و برگزاری برنامه‌های آموزشی شما ارزشمند خواهد بود و می‌تواند آن را بهتر کند. در این مقاله، مدل هرم یادگیری و نقشش در آموزش را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله میخوانید
هرم یادگیری چیست؟
هرم یادگیری چیست؟هرم یادگیری که «مخروط یادگیری»، «مخروط ماندگاری» و «هرم ماندگاری» نیز نامیده می‌شود، مدلی مفهومی است که سطوح مختلف ماندگاری اطلاعات را نشان می‌دهد که با شیوه‌های گوناگون یادگیری مرتبط‌اند. این مدل اساس روانشناسی آموزشی و طراحی آموزشی شده است. پیشنهاد این مدل که به رده‌بندی درگیری ذهنی تأکید می‌کند، این است که شاگردان وقتی در فرایند آموزشی مشارکت فعال داشته باشند، اطلاعات را بهتر جذب می‌کنند.
رده‌بندی روش‌های یادگیری در این هرم
هرم یادگیری یک چهارچوب تصویری است که هفت روش مختلف یادگیری را ترسیم می‌کند کارایی هریک بر اساس ماندگاری اطلاعات را نشان می‌دهد. هرم به دو بخش فعال و غیرفعال تقسیم شده است. روش‌های یادگیری فعال در مقایسه با روش‌های غیرفعال خیلی بیشتر سبب ماندگاری اطلاعات می‌شوند. در ادامه، این هفت روش را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم.
جیم کوییک (انگلیسی: Jim Kwik) یک نویسنده و کارآفرین آمریکایی است. او بنیان‌گذار کوییک لرنینگ، یک پلتفرم یادگیری آنلاین است.
جیم کوییک نیز در کتاب «بی‌حدومرز» با تأکید بر تأثیر بیشتر یادگیری فعال می‌گوید: «آموزش‌های سنتی به اکثرِ افراد آموزش می‌دادند یادگیری تجربه‌ای انفعالی است. اما یادگیری هرگز با نشستن و نگاه‌کردن حاصل نمی‌شود. مغزِ انسان آن‌قدر که با خلق‌کردن می‌آموزد، با مصرف‌کردنِ محتوا نمی‌آموزد.»
۱. سخنرانی (ماندگاری اطلاعات: ۵درصد)
۱. سخنرانی (ماندگاری اطلاعات: ۵درصد)اولین روش یادگیری در رده‌بندی هرم یادگیری سخنرانی سنتی است که برای ارائه‌ی اطلاعات به کار می‌رود. هرچند این روش نرخ ماندگاری نسبتاً کمی دارد، در صورت ترکیب‌شدن با بخش‌های تعاملی همچنان ممکن است تأثیرگذار باشد. آموزش‌دهندگان می‌توانند سخرانی خود را با مثال‌های واقعی، پرسش و پاسخ و استفاده از محتوای چندرسانه‌ای برای ارائه‌ی بهتر محتوا بهبود بخشند. همچنین آموزگاران می‌توانند با متعادل‌کردن یادگیری سخنرانی‌محور خود با فعالیت‌های سرگرم‌کننده‌تر از ردیف‌های بالاتر مدلِ هرم یادگیری به بهترشدن ماندگاری اطلاعات کمک کنند.
۲. خواندن (ماندگاری اطلاعات: ۱۰درصد)
خواندن یکی دیگر از روش‌های اساسی یادگیری است که جای بیشتری را در هرم یادگیری ادگار دیل اشغال کرده است. هرچند خواندن در مقایسه با سخنرانی ماندگاری بیشتری دارد، مهم است که خواندن را با فعالیت‌های دیگر کامل کنیم. آموزش‌دهندگان می‌توانند شاگردانشان را به شیوه‌های خواندن فعالانه‌ای مانند خلاصه‌نویسی و مرتبط‌کردن مفاهیم با تجربه‌های شخصی هدایت کنند. علاوه‌بر این، تلفیق آزمون‌های تعاملی یا تکالیف بر اساس منابع مطالعه می‌تواند درگیری ذهنی و ماندگاری مطالب را بهبود بخشد.
۳. یادگیری شنیداری‌دیداری (ماندگاری اطلاعات: ۲۰ درصد)
منابع دیداری مثل عکس، فیلم و داده‌نگاری سهم بسزایی در بهبود یادگیری دارند و به مخروط یادگیری مرتبط‌اند.
آموزش‌دهندگان می‌توانند منابع دیداری جالبی را که محتوای آموزشی را کامل می‌کند در کار خود بگنجانند. این تصاویر باید واضح، بجا و مستقیماً مرتبط به مفاهیم آموزشی باشند. این رویکرد هم ماندگاری اطلاعات را بیشتر می‌کند و هم پاسخگوی سبک‌های گوناگون یادگیری است.
۴. نمایش‌دادن (ماندگاری اطلاعات: ۳۰ درصد)
نمایش‌دادن یعنی نشان‌دادن اینکه چطور مفاهیم در موقعیت‌های واقعی زندگی به کار می‌روند. این روش هم جزئی از مخروط یادگیری است. آموزش‌دهندگان با گنجاندن نمایش‌های زنده یا فیلم‌های آموزشی در کارشان می‌توانند فاصله‌ی بین نظریه و عمل را پر کنند و با هماهنگ‌کردن این نمایش‌ها با فضای کاری آینده‌ی شاگردان به شرکت‌کنندگان کمک کنند ارتباط عملی منابع آموزشی را درک کنند.
۵. بحث در گروه (ماندگاری اطلاعات: ۵۰درصد)
۵. بحث در گروه (ماندگاری اطلاعات: ۵۰درصد)واردشدن در بحث گروهی به شاگردان امکان تعامل، درمیان گذاشتن نظرها و یاد‌گرفتن از یکدیگر را می‌دهد که بخش مهمی از هرم یادگیری است. آموزش‌دهندگان می‌توانند جلسات بحث درباره‌ی موضوعات مهم برای شاگردان برگزار کنند. این کار آن‌ها را به تفکر انتقادی، حل مسئله و ردوبدل‌کردن نظرهای مختلف ترغیب می‌کند. همچنین گنجاندن فعالیت‌های گروهی به شرکت‌کردن فعال و درک عمیق‌تر می‌انجامد.
۶. تمرین‌کردن (ماندگاری اطلاعات: ۷۵درصد)
یادگیری از طریق انجام‌دادن اصل مهمی در هرم یادگیری است. آموزش‌دهندگان باید تمرین‌ها و محرک‌های عملی طراحی کنند که بازتاب‌دهنده‌ی وضع دنیای واقعی باشند. این‌طوری شاگردان می‌توانند دانش خود را به کار ببرند، تصمیم بگیرند و با عواقب آن در محیطی کنترل‌شده روبه‌رو شوند. تمرین منظم درک را تقویت می‌کند و ماندگاری اطلاعات را بهبود چشمگیری می‌دهد.
۷. آموزش به دیگران (ماندگاری اطلاعات: ۹۰درصد)
کف هرم یادگیری آموزش به دیگران است که سبب بیشترین ماندگاری اطلاعات می‌شود. آموزش‌دهندگان می‌توانند شاگردان را تشویق کنند تا به دوستانشان آموزش دهند. وقتی شاگردان مفاهیم را به دیگران یاد می‌دهند، درک و حافظه‌ی خود را تقویت می‌کنند. این گام یادگیری عمیق و ماندگاریِ درازمدت را افزایش می‌دهد و درعین‌حال اعتمادبه‌نفس و مهارت‌های ارتباطی را شکل می‌دهد.
چند نکته برای استفاده‌ی بهینه‌ی آموزش‌دهندگان از هرم یادگیری
۱. برای ماندگاری مناسب اطلاعات توازن مخروط یادگیری را رعایت کنید
آموزش‌دهندگان برای کنترل قدرت هرم یادگیری باید رویکرد متوازنی در پیش بگیرند. ترکیب‌کردن روش‌های مختلف بر اساس محتوای برنامه‌ی آموزشی به ماندگاری متناسب می‌انجامد. پس برنامه‌ی درسی‌تان را طوری طراحی کنید که شامل بحث‌های فعال، منابع دیداری، منابع خواندنی، نمایش‌دادن و فرصت‌های فراوان برای استفاده‌ی عملی باشد.
۲. با برنامه‌های یادگیریِ تعاملی درگیری ذهنی ایجاد کنید
۲. با برنامه‌های یادگیریِ تعاملی درگیری ذهنی ایجاد کنیدپذیرفتن برنامه‌های یادگیری تعاملیِ دیجیتال هم‌خوانی بی‌نقصی با اصول هرم یادگیری دارد. همچنین، گنجاندن نرم‌افزارهایی مثل تخته‌سفید، تالارهای گفت‌وگو، ارائه‌های چندرسانه‌ای و محرک‌های تعاملی می‌تواند به ایجاد محیط جذابی کمک کند که در آن شاگردان فعالانه به دانش‌اندوزی و کسب مهارت می‌پردازند.
۳. مخروط یادگیری را شخصی‌سازی کنید
درک این نکته که شاگردان سلیقه‌ها و سبک‌های یادگیری گوناگونی دارند بسیار مهم است. برنامه‌های آموزش خود را طوری طراحی کنید که شاگردان علاقه‌مند به یادگیری دیداری، شنیداری و آن‌هایی را که به دنبال تجربه‌ی مستقیم هستند در خود جای دهد. به‌علاوه این رویکرد درگیری شاگردان با آموزش را بهبود می‌بخشد و ارتباط عمیق شاگردان با محتوای آموزشی را تضمین می‌کند.
۴. نظرسنجی و ارزیابی را فراموش نکنید
حلقه‌های نظرسنجی و ارزیابی منظم برای شاگردان جایی را برای بررسی فراهم می‌کند تا پیشرفتشان را بسنجند. همین‌طور به آموزش‌دهندگان اجازه می‌دهد که راهکارهایشان را بر اساس نیازهای شاگردان تنظیم و از این طریق تجربه‌ی آموزشی فعال و مؤثری را بر اساس هرم یادگیری تضمین کنند.
سخن پایانی
سخن پایانیدر چشم‌انداز آموزش و تربیت، هرم یادگیری مثل نور هدایت‌گری است که راه ماندگاریِ مؤثر اطلاعات و مهارت‌پروری را روشن می‌کند. پذیرش اصول هرم یادگیری برای شما آموزش‌دهندگان تجربه‌ای دگرگون‌کننده است. با ترکیب یادگیری فعال، منابع دیداری، نمایش‌دادن و تمرین مستقیم می‌توانید تجربه‌ی آموزشیِ کلی‌نگری درست کنید که شاگردانتان عمیقاً با آن ارتباط برقرار کنند. مدلی که ادگار دیل ساخته و طی سال‌ها پژوهشِ آموزشی بهتر شده است، سندی برای ظرفیت یادگیری تجربی، عملی و فعال است. با پذیرش هرم یادگیری فقط آموزش نمی‌دهید، بلکه پایه‌ای برای موفقیت همیشگی می‌سازید.
کتاب‌هایی که با خواندنشان اطلاعات مفیدی درباره‌ی یادگیری کسب می‌کنید
مطالعه یکی از روش‌های مفید و اثربخش برای بهبود کیفیت زندگی است، به‌ویژه وقتی کتاب‌های مناسب را برای مطالعه انتخاب کنیم. پیشنهاد می‌کنیم این سه کتاب عالی را که با موضوع یادگیری مرتبط‌اند، در فهرست مطالعه‌ی خود قرار دهید.
 |
 |
 |
بی حد و مرز |
منحنی خلاقیت |
تیزذهن بمانید |
