افسردگی چیست؟
غم جزء لاینفک زندگی ما انسان‌هاست. هرکسی که عزیزی را از دست می‌دهد یا با بحرانی مثل طلاق یا نوعی بیماری جدی رو‌به‌رو می‌شود، طبیعی است که غمگین یا افسرده بشود. این احساسات اغلب کوتاه‌مدت‌اند. بنابراین اگر فردی مدتی طولانی درگیر احساس غم و اندوه مداوم و شدید باشد، ممکن است به نوعی اختلال خلقی مانند اختلال افسردگی عمده دچار شده باشد. اختلال افسرگی عمده که به آن افسردگی بالینی هم می‌گویند، نوعی بیماری جدی محسوب می‌شود که ممکن است بسیاری از جنبه‌های زندگی را تحت‌تأثیر قرار دهد. این اختلال بر خلقوخو، رفتار و همچنین عملکردهای مختلف بدن مانند خواب و اشتها اثر می‌گذارد. افسردگی بالینی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های روانی در ایالات متحده‌ی آمریکاست. طبق آمار، در سال ۲۰۱۷ بیش از ۷درصد از بزرگ‌سالان آمریکا دچار اختلال افسردگی عمده شدند. برخی از افراد مبتلا به افسردگی بالینی هرگز به‌دنبال درمان آن نیستند. با‌این‌حال اکثر افرادی که با این اختلال دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، می‌توانند یاد بگیرند که هم‌زمان با درمان، به زندگی عادی خود ادامه دهند. بیماران می‌توانند با استفاده از داروها، روان‌درمانی و سایر روش‌ها این اختلال را درمان و علائم خود را مهار کنند.
افسردگی چه علائمی دارد؟
پزشک یا متخصص سلامت روان می‌تواند با بررسی علائم، احساسات و رفتارهایتان اختلال افسردگی عمده را تشخیص بدهد.
پزشک معمولاً سؤالات خاصی از شما می‌پرسد یا پرسش‌نامه‌ای به شما می‌دهد تا آن را پر کنید. هدف او از انجام این کار تشخیص دقیق نوع اختلالتان است.
اگر علائم شما با علائم ذکرشده در «راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی» مطابقت داشته باشد، پزشک تشخیص می‌دهد که شما درگیر اختلال افسردگی عمده‌اید.
دکتر مارگارت رادرفورد در کتاب «افسردگی نهفته» می‌گوید مطابق با معیارهای سنتی، وقتی افسردگی بالینی را تشخیص می‌دهند که دست‌کم یکی از دو علائم زیر (در بین چندین علائم دیگر) دیده شود: ۱. داشتن حال و روحیه‌ای به‌وضوح افسرده در ساعاتی از روز یا تمامی آن و به‌مدت چندین روز متوالی؛ ۲. آنهدونیا، یعنی لذت‌نبردن از فعالیت‌هایی که قبلاً برای فرد لذت‌بخش بوده‌اند.طبق شاخص‌های کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی:
- باید احساس کنید که دیگر عملکرد عادی گذشته را ندارید.
- علائم باید دست‌کم به‌مدت دو هفته ادامه داشته باشند.
- یکی از علائم آشکار داشتن خلقی افسرده یا ازدست‌دادن علاقه و لذت است.
- همچنین باید دست‌کم پنج تا از علائم زیر را دو هفته داشته باشید:
- تقریباً بیشتر ساعات هر روز احساس ناراحتی یا عصبانیت می‌کنید.
- ناگهان وزن اضافه یا کم می‌کنید یا اشتهایتان تغییر می‌کند.
- نمی‌توانید بخوابید یا می‌خواهید بیش از حد معمول بخوابید.
- آرام‌و‌قرار ندارید.
- به‌شدت احساس خستگی می‌کنید و کمبود انرژی دارید.
- مسائلی که قبلاً برایتان عادی بودند، اکنون احساس بی‌ارزش‌بودن یا احساس گناه را به شما القا می‌کنند.
- مشکل تمرکز، فکر‌کردن یا تصمیم‌گیری دارید.
- فکر صدمه‌زدن به خودتان یا خودکشی‌کردن از سرتان بیرون نمی‌رود.
علت بروز افسردگی چیست؟
علت دقیق این اختلال مشخص نیست. با‌این‌حال عوامل متعددی ممکن است احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند. ژنتیک و استرس از عواملی هستند که می‌توانند بر شیمی مغز اثر بگذارند و حفظ ثبات خلقوخو را برای فرد دشوار یا غیرممکن کنند. برهم‌خوردن تعادل هورمون‌ها نیز ممکن است به احتمال بروز این اختلال بیفزاید. اختلال افسردگی عمده همچنین ممکن است بر اثر موارد زیر ایجاد شود:- مصرف الکل یا مواد مخدر؛
- برخی از بیماری‌ها مانند سرطان یا کم‌کاری تیروئید؛
- انواع خاصی از داروها از جمله داروهای استروئیدی؛
- قربانی اذیت و آزار شدن در دوران کودکی.
راه درمان افسردگی چیست؟
اختلال افسردگی عمده اغلب با دارو و روان‌درمانی برطرف می‌شود. اصلاح سبک زندگی نیز برای کاهش برخی علائم مفید است.
افرادی که به نوع وخیمی از افسردگی بالینی مبتلا هستند یا مدام به این فکر می‌کنند که به خودشان آسیب بزنند، شاید نیاز داشته باشند که در طول درمان در بیمارستان بستری بشوند. بقیه‌ی افراد نیاز به بستری‌شدن ندارند و کافی است که تا زمان بهبود علائم در برنامه‌های درمانی شرکت کنند.
۱. دارودرمانی
در بخشی از کتاب «زندگی خود را دوباره بیافرینید»، جفری یانگ می‌گوید: شاید بتوان با تجویز دارو به شما کمک کرد. ما بیماران بسیاری را دیده‌ایم که استفاده از دارو به آن‌ها کمک کرده است تا احساساتشان را مهار کنند. اگر درمانگر دارید، شاید بخواهید با او دراین‌باره صحبت کنید یا برای معاینه از یک روان‌پزشک وقت بگیرید. درمانگران اغلب درمان این اختلال را با تجویز داروهای ضدافسردگی شروع می‌کنند.در ادامه، بعضی از این داروها را معرفی می‌کنیم:
۱. مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین یا اس‌اس‌آر‌آی‌ها
تجویز این دسته از داروهای ضدافسردگی رایج است. این داروها جلوی تجزیه‌ی سروتونین در مغز را می‌گیرند و درنتیجه سبب افزایش میزان این انتقال‌دهنده‌ی عصبی در مغز می‌شوند. سروتونین نوعی ماده‌ی شیمیایی در مغز است که کارش تنظیم خلق‌و‌خوست. مثلاً این ماده‌ی شیمایی به شما کمک می‌کند که خلق‌و‌خوی بهتر و الگوی خواب سالم‌تری داشته باشید. میزان سروتونین در افراد مبتلا به افسردگی بالینی اغلب کمتر از دیگران است. مهارکننده‌ی انتخابی بازجذب سروتونین می‌تواند با افزایش مقدار سروتونین در مغز علائم افسردگی را بهبود ببخشد. داروهای معروفی مانند فلوکستین (با نام تجاری پروزاک) و سیتالوپرام (با نام تجاری سلکسا) جزو مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین هستند. این داروها عوارض جانبی چندانی ندارند و بیشتر افراد آن‌ها را به‌خوبی تحمل می‌کنند.۲. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین ـ نوراپی‌نفرین
این داروها هم همچون اس‌اس‌آر‌آی‌ها دسته‌ای از داروهای ضدافسردگی رایج‌اند. البته این داروها علاوه‌بر سروتونین، بر نوراپی‌نفرین نیز اثر می‌گذارند.۳. دیگر داروها
داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای و داروهای ضدافسردگی غیرمعمول مانند بوپروپیون (با نام تجاری ولبوترین) اغلب زمانی تجویز می‌شوند که سایر داروها مؤثر نباشند. این داروها ممکن است عوارض جانبی متعددی داشته باشند، مثل افزایش وزن و خواب‌آلودگی. پزشک باید فواید و عوارض جانبی این داروها را به‌دقت بسنجد و با شما در میان بگذارد.در دروان بارداری، مصرف برخی از داروهای درمان افسردگی بالینی خطرناک است. اگر باردارید، قصد بارداری دارید یا به کودک شیر می‌دهید، حتماً قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.
۲. روان‌درمانی
روان‌درمانی یا درمان روان‌شناختی یا گفت‌و‌گودرمانی ممکن است روشی مؤثر برای درمان افراد مبتلا به اختلال افسردگی عمده باشد. برای انجام این نوع درمان، بیمار منظم با درمانگر خود ملاقات و با او درباره‌ی بیماری خود و مشکلات ناشی از آن گفت‌و‌گو می‌کند. روان‌درمانی می‌تواند به شما کمک کند:- خود را برای رویارویی با هر بحران یا اتفاق استرس‌زای دیگری آماده کنید.• باورها و رفتارهای منفی را با باورها و رفتارهای مثبت و سالم جایگزین کنید.
- مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود دهید.
- بهتر بتوانید از پس چالش‌ها و مشکلات زندگی‌تان بربیایید.
- اعتماد‌به‌نفس خود را افزایش دهید.
- دوباره احساس رضایت بکنید و اختیار زندگی‌تان را در دست بگیرید.
۳. تغییر سبک زندگی
علاوه‌بر مصرف دارو و شرکت در برنامه‌های درمانی، می‌توانید با تغییر عادات روزانه‌تان از شدت علائم افسردگی بکاهید. دکتر جولی اسمیت در کتاب «چرا تابه‌حال کسی این‌ها را به من نگفته بود؟»، می‌گوید: نوسانات خلقوخو به یاد داشتن این نکته که همه‌چیز فقط به مغز مربوط نیست ضروری و مهم است. این حالت به عوامل متعددی چون وضعیت بدن، روابط، گذشته و حال، شرایط و سبک زندگی شما بستگی دارد. همچنین همه‌ی کارهایی که انجام می‌دهید و انجام نمی‌دهید، رژیم غذایی و افکارتان، تمایلات و خاطرات شما در این جریان نقش بسزایی دارند. احساس شما صرفاً زاییده‌ی مغزتان نیست.در ویدیوی زیر دکتر جولی اسمیت، هفت اصل ساده اما کاربردی برای تغییر سبک زندگی به شما می‌گوید که بهبود آن‌ها در تقویت روحیه بسیاری از مراجعانش مؤثر بوده است.
۱. غذاهای سالم بخورید
غذاهای مغذی برای ذهن و بدن شما مفیدند و با اینکه هیچ غذایی افسردگی را درمان نمی‌کند، برخی از مواد غذایی سالم تأثیر بسزایی بر سلامت روان دارند. این غذاها را در برنامه‌ی غذایی خود بگنجانید:- غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون؛
- غذاهای سرشار از ویتامین‌های گروه ب مانند لوبیا و غلات سبوس‌دار؛
- غذاهای سرشار از منیزیم مانند مغزها و دانه‌ها و ماست.
۲. از الکل و برخی از غذاهای فراوری‌شده اجتناب کنید
بهتر است که از مصرف الکل خودداری کنید، زیرا الکل سیستم عصبی شما را ضعیف می‌کند و می‌تواند علائم شما را بدتر کند. افزون‌بر این، بعضی از غذاهای تصفیه‌شده، فراوری‌شده و سرخ‌شده که حاوی اسیدهای چرب امگا ۶ هستند، ممکن است اختلال افسردگی عمده را تشدید کنند.۳. ورزش کنید
شاید بر اثر اختلال افسردگی عمده به‌شدت احساس خستگی کنید، اما مهم است که فعالیت بدنی داشته باشید. ورزش، به‌ویژه ورزش‌کردن در فضای باز و زیر نور ملایم خورشید، قطعاً خلقوخو و احساس شما را بهتر می‌کند.۴. به‌اندازه‌ی کافی بخوابید
خواب کافی شبانه اهمیت زیادی برای بدن دارد. میزان خواب لازم ممکن است از فردی به فرد دیگر متغیر باشد، اما اغلب هفت تا نُه ساعت است. افراد مبتلا به افسردگی اغلب با خوابیدن مشکل دارند. اگر نمی‌توانید بخوابید یا برعکس بیش از حد می‌خوابید، درباره‌ی این قضیه با پزشک خود صحبت کنید.فرد مبتلا به افسردگی چه دیدگاهی دارد؟
طبیعتاً این افراد گاهی احساس ناامیدی می‌کنند، اما باید مطمئن باشند که این اختلال درمان‌شدنی است و باید به درمان آن امیدوار باشند.
برای بهبود نگرش خود باید به برنامه‌ی درمانی‌تان پایبند باشید. جلسات درمانی را پشت گوش نیندازید و قرار ملاقات‌های خود با درمانگرتان را از دست ندهید. همچنین هرگز نباید سرخود و بدون مشورت با پزشکتان مصرف داروها را قطع کنید.
در روزهایی که به‌رغم درمان، احساس افسردگی خاصی می‌کنید، می‌توانید با درمانگر خود یا اورژانس اجتماعی تماس بگیرید. گاهی صرفاً شنیدن صدایی دوستانه و حمایتگر می‌تواند شما را از خطر جدی نجات دهد.
اگر مصرف داروهای ضدافسردگی را شروع کرده‌اید و به خودکشی فکر می‌کنید، فوراً با پزشک خود یا شماره‌ی ۱۲۳ تماس بگیرید. این اتفاق نادر است، اما برخی از داروهای مربوط به درمان اختلال افسردگی عمده می‌توانند سبب تقویت افکار خودکشی در افرادی بشوند که درمان را به‌تازگی شروع کرده‌اند. چنانچه بابت این قضیه نگرانید، می‌توانید با پزشک خود درباره‌اش صحبت کنید.
کتاب‌هایی که برای مهار و بهبود افسردگی مفیدند
مطالعه یکی از روش‌های مفید و اثربخش برای بهبود سلامت روان است که کیفیت کلی زندگی را نیز بهبود می‌بخشد. بر اساس تحقیقات، کتاب‌های سلامت روان منبعی ارزشمند برای مقابله با افسردگی‌اند، به‌ویژه وقتی با راهنمایی متخصص این حوزه به کار گرفته شوند. |
 |
 |
چرا تا به حال کسی این‌ها را به من نگفته بود؟ |
افسردگی نهفته |
زندگی خود را دوباره بیافرینید |
جمع‌بندی
اختلال افسردگی عمده یا افسردگی بالینی از اختلالات روانی رایج است که بسیاری دچارش می‌شوند و غم و زودرنجی شدید و پایدار از علائم اصلی آن هستند. البته می‌توان این بیماری را با بهره‌گیری از روش‌های گفته‌شده در مقاله درمان کرد و علائمش را کاهش داد. اگر شک کرده‌اید که یکی از دوستان یا آشنایان شما دچار این عارضه شده است، حتماً حامی او باشید. مثلاً می‌توانید منابع مناسب را برایش بفرستید تا آگاه‌تر شود و برای درمان اقدام کند.منابع
کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید، جفری یانگ و جنت کلوسکوکتاب چرا تابه‌حال کسی این‌ها را به من نگفته بود، جولی اسمیت
کتاب افسردگی نهفته، مارگارت رابینسون رادرفورد
