گفت‌وگو درمورد استعفا از سمت شغلی خود با رئیستان یکی از سخت‌ترین گفت‌وگو‌هاست و درست نمی‌شود پیش‌بینی کرد که او در لحظه چه واکنشی نشان می‌دهد. در این مقاله، دوری کلارک نویسنده‌ی کتاب بازی بلندمدت به پنج واکنش احتمالی رؤسا در چنین شرایطی می‌پردازد: اگر رئیستان عصبانی شد، اگر درمورد فرصت کاری جدید بدگویی کرد یا از شما انتقاد کرد، اگر تهدید کرد، اگر سعی کرد شما را شرمنده کند یا به شما عذاب وجدان بدهد و اگر پیشنهاد متقابل داد. با مرور این سناریوها و کنار هم گذاشتن استراتژی‌ها، می‌توانید واکنش او به استعفایتان را هرطور که باشد، با ظرافت و درایت مدیریت کنید.
نوشته‌ی دوری کلارک
ترجمه‌ی نهال سهیلی‌فر
از مجله‌ی کسب‌وکار هاروارد
شرایط کاری مختلف ممکن است باعث شود بخواهید از شغلتان استعفا بدهید و به سراغ شغلی دیگر یا شغلی مشابه در محیطی تازه بروید. این تصمیم چالش‌برانگیز است، اما شاید درمیان گذاشتن آن با رئیستان چالش‌برانگیزتر باشد. وقتی از پشت تلفن با او صحبت می‌کنید یا روبه‌رویش نشسته‌اید، چه باید بگویید؟
استعفا دادن شرایطی ناخوشایند است چون هم بر وضعیت مجموعه‌ی کاری تأثیرمی‌گذارد و هم ممکن است حجم کاری بقیه را تغییر بدهد. در حالت مطلوب دلمان می‌خواهد رئیسمان در پاسخ به تصمیم ما چنین حرف‌هایی بزند: «خیلی برات خوشحالم. قدم خوبی برداشتی. معلومه که تصمیمت رو درک می‌کنم.»
اما به‌هرحال آدم‌ها با هم متفاوت‌اند و این اتفاق همیشه نمی‌افتد. خیلی از کارمندان، با این‌که می‌دانند استعفایشان تصمیم درستی است، می‌ترسند آن را با رئیسشان درمیان بگذارند، مخصوصاً به این‌دلیل که نمی‌دانند اگر او واکنشی منفی نشان داد، چه کار باید بکنند.
پنج سناریو که در ادامه‌ی این مطلب معرفی می‌شوند رایج‌ترین واکنش‌هایی هستند که رؤسا هنگام شنیدن درخواست استعفا کارمندان از خود نشان می‌دهند. امیدواریم اگر پیش آمد و در چنین شرایطی قرار گرفتید، رئیستان واکنشی مثبت نشان بدهد، اما محض احتیاط بد نیست این سناریوها را هم مرور کنید تا در شرایط مختلف آمادگی لازم را داشته باشید.
اگر رئیستان عصبانی شد
اگر رئیستان عصبانی شد
رئیستان، بسته به وضعیت احساسی‌اش در هنگام گفت‌وگو، ممکن است بلافاصله ناراحت یا حتی عصبانی شود. ممکن است احساس کند به او خیانت شده و اضطراب این را داشته باشد که چطور در نبود شما حجم کاری را مدیریت کند. آن دسته از رئیس‌هایی که بلد نیستند چطور خونسردی‌شان را حفظ کنند موقع شنیدن خبر استعفا ممکن است از دست شما عصبانی شوند و بگویند: «باورم نمی‌شه می‌خوای بری، اون هم بعد از این‌که من این‌قدر ازت حمایت کردم!»
اغلب اوقات، این واکنش موقتی و از سر استرس است و طرف مقابل با گذشت کمی زمان آرام می‌شود. در چنین شرایطی بهتر است شما خوش‌برخورد باشید، برای هضم شرایط جدید، فضایی بدهید و به او اطمینان دهید که دستش را در پوست گردو نمی‌گذارید. می‌توانید بگویید: «می‌دونم یهویی شد، ولی می‌خوام بدونین که چقدر ممنونم از حمایت و تشویق شما طی این مدت. موقعیت جدید فرصتی بود که احساس کردم نباید از دستش بدم، اما می خوام بدونید تمام تلاشم رو می‌کنم تا این جابه‌جایی تا حد ممکن با کمترین مشکل انجام بشه.»
اگر درمورد فرصت کاری جدید بدگویی کرد یا از شما انتقاد کرد
اگر درمورد فرصت کاری جدید بدگویی کرد یا از شما انتقاد کرد
رئیسی که احساس ناامنی می‌کند ممکن است برنامه‌های شما را برای آینده به باد انتقاد بگیرد. گاهی رؤسا شوروشوق کارمندانشان را برای کار در شرکتی دیگر با تحقیر رئیس آینده‌‌ی آن‌ها از بین می‌برند. مثلاً می‌گویند: «این کار اشتباه خیلی بزرگیه، چون هیچ‌کس از کارکردن در اون‌جا راضی نیست و اون مجموعه خیلی افت داشته.»
اگر چنین رفتارهایی از رئیستان سر زد، با او بحث نکنید. درعوض، سعی کنید موضوع گفت‌وگو را تغییر دهید: «واقعاً ممنونم از توصیه‌هاتون ولی تصمیمم رو گرفتم و احساس خوبی به این تصمیم دارم. اما بازم از شما ممنونم.»
اگر رئیستان شما را تهدید کرد
اگر رئیستان شما را تهدید کرد
واکنش دیگری که ممکن است از رئیستان سر بزند این است که ممکن است شما را بترساند که در تصمیم‌گیری‌تان دودل شوید. مثلاً ممکن است نقاط ضعفتان را به شما یادآوری کند و بگوید: «فکر نمی‌کنم در آینده بتونم تو رو به کسی معرفی کنم.»
زمان گفت‌وگو درمورد استعفایتان زمان بحث درمورد بررسی عملکردهای گذشته یا تلاش برای تغییر دادن نظر دیگری درمورد شما نیست. اگر کسی تهدیدتان می‌کند، احتمالاً به شما لطف کرده و پیشاپیش نشان داده که دوست شما نیست. می‌توانید بگویید: «خوب می‌دونم چی می‌گید. ممنونم که من رو در جریان گذاشتید.» و بعد هم محل را فوراً ترک کنید.
اگر سعی کرد شما را شرمنده کند یا به شما عذاب وجدان بدهد
اگر سعی کرد شما را شرمنده کند یا به شما عذاب وجدان بدهد
یکی از واکنش‌هایی که مقاومت در برابر آن بسیار دشوار است موقعی است که رئیستان به‌خاطر این تصمیم به شما عذاب وجدان و احساس گناه می‌دهد. مثلاً ممکن است به شما بگوید: «می‌دونی من چند بار هوات رو داشتم؟» و بعد هم ممکن است موقعیت‌های واقعی یا ساختگی‌ای را که در آن‌ها پشت شما درآمده است ردیف کند.
اگر با رئیستان رابطه‌ی نزدیک داشته باشید هم که خودبه‌خود احساس بدی از تصمیمتان دارید و شنیدن چنین حرف‌هایی از سمت او ممکن است نمک روی زخم باشد. می‌توانید بگویید: «می‌دونم چقدر از من حمایت کردین، واقعاً به‌خاطر تمام کارهایی که برام کردین ازتون ممنونم. تصمیم راحتی نبود، اما واقعاً فکر می‌کنم وقتشه دیگه از این‌جا برم، اما بدونین که همیشه قدردان این مدت زمانی که با هم کار کردیم هستم.»
اگر پیشنهاد متقابل داد
اگر پیشنهاد متقابل داد
این احتمال وجود دارد که رئیستان بپرسد چه چیزی باعث می‌شود سر همین شغل بمانید؟ یا اگر من بتوانم همان‌قدر که محل کار جدید پیشنهاد داده یا حتی بالاتر از آن به تو پیشنهاد بدهم چه؟ البته این مورد واکنش منفی نیست و خیلی هم مثبت است. اما اگر جواب آماده‌ای نداشته باشید، ممکن است معذب شوید.
مهم است که قبل از اعلام تصمیم استعفایتان فکرکنید و ببینید که چطور می‌خواهید به چنین واکنشی پاسخ دهید. آیا درهر صورت جوابتان منفی است و می‌خواهید بروید؟ یا اگر شرایطتان از لحاظ گوناگون در شرکت فعلی بهتر شود، همان‌جا می‌مانید؟
اگر جوابتان قاطعانه منفی است، می‌توانید بگویید: «خیلی ممنونم. اما روی این قضیه فکر کردم و از تصمیمم مطمئنم، اما باز هم خیلی ممنونم که همچین پیشنهادی دادین.» اگر هم بدتان نمی‌آید بمانید، می‌توانید بگویید: «راستش نیومدم این‌جا که باج‌گیری کنم. قصدم اینه که سمت کاری جدید رو قبول کنم. اما واقعاً این‌جا کار کردن رو دوست دارم، و اگر امکانش هست که شما پیشنهاد مشابهی بدین، دلم می‌خواد بمونم.»
سخن پایانی
ترک یک سمت شغلی معمولاً کار آسانی نیست و موقعیت شغلی جدید با تردیدهای زیادی همراه است، چراکه با افراد جدید، محیط تازه و مسئولیت‌های جدیدی روبه‌رو خواهید شد. دوری کلارک، استاد دانشگاه دوک و استراتژیست بازاریابی که به عنوان یکی از ۵۰ متفکر برتر کسب‌وکار در جهان انتخاب شده، در جدیدترین کتاب خود «بازی بلندمدت: تفکر بلندمدت در دنیایی کوتاه‌مدت» راه‌وچاه دستیابی به موفقیت پایدار و معنادار در شغل و زندگی را به شما نشان می‌دهد. او در این کتاب که از پرفروش‌ترین کتاب‌های وال‌استریت‌جورنال است مفاهیم و راهبردهای اساسی را، که فرایند تفکر بلندمدت را تقویت میکنند، معرفی می‌کند.
کتاب بازی بلندمدت توسط نشر میلکان ترجمه و چاپ شده است و می‌توانید آن را از طریق لینک زیر یا کتاب‌فروشی‌های معتبر تهیه کنید.