نویز: خدشه‌ای بر قضاوت انسان

جملات مشهور از کتاب نویز

• «ما فکر می‌کنیم که می‌دانیم چه اتفاقی درحال رخ‌دادن است، اما آیا می‌توانیم آن را پیش‌بینی کنیم؟»
• «هر کجا که ردپایی از قضاوت انسانی در میان باشد، نویز نیز بیشتر از آنچه فکرش را بکنید قابل‌ردیابی است»
• قضاوت‌های خوب به این بستگی دارند که چه می‌دانید، چقدر می‌توانید خوب فکر کنید و چگونه فکر می‌کنید.
• خود مفهوم قضاوت تلویحاً با مفهوم عدم قطعیت همراه است و هیچ‌گاه نمی‌توان از درستی یک قضاوت کاملاً مطمئن بود.
• القای خلق‌وخوی خوب به مردم آن‌ها را ساده‌لوح‌تر می‌کند و به‌راحتی می‌توان مزخرفات را به خوردشان داد. در مقابل، زمانی‌که افراد بدخلق باشند، احتمال این‌که اطلاعات گمراه‌کننده را نادیده بگیرند و گول نخورند، بالاتر است.
• خطای نویز در تصمیم‌گیری استخدامِ متقاضیان مشاغل مختلف وجود دارد. به وضوح دیده می‌شود که افراد مصاحبه‌کننده بعضاً ارزیابی‌های متفاوتی از افراد یکسان دارند. به‌عبارتی می‌توان گفت که رتبه‌بندی متقاضیان یک شغل خاص بیشتر به فرد مصاحبه‌کننده بستگی دارد، نه شخص متقاضی!

درباره کتاب

این‌ بار دنیل کانمن، درحالی‌که به همان ایده‌های بکر و بینش‌های پژوهش‌محور که به نوشتن کتاب تفکر سریع و کند منجر شد مسلح است، همراه با دو همکار خود به موضوع مؤثر و مهم «نویز و خطا در قضاوت‌های انسانی» می‌پردازد و راهکارهایی برای دوری جستن از چنین خطاهایی پیشنهاد می‌کند.

تصویر کنید در یک شهر دو پزشک برای یک عارضه به دو تشخیص متفاوت برسند و نسخه‌ی کاملاً متفاوتی برای بیمار بپیچند، یا دو قاضی برای افرادی با جرم‌های یکسان حکم‌های بسیار متفاوت صادر کنند. فرض کنید استخدام شما در شرکتی بزرگ تابع میزان حال‌وحوصله‌ی مصاحبه‌کننده با شما باشد. برای پی‌‎بردن به خطاهای موجود در قضاوت‌های انسانی و مقابله با آن‌ها، باید از اجزای مختلف آن (سوگیری و نویز) شناخت خوبی داشته باشیم. همان‎گونه که در این کتاب می‌خوانیم، گاهی حتی نویز بیشتری از سوگیری اهمیت می‌یابد. بااین‌حال، این نوع خطا در گفتگوهای روزمره‎ی عمومی و حتی در سطوح بالاتر سازمانی به‎ندرت تشخیص داده می‌شود. به تعبیری رمانتیک، سوگیری بازیگر نقش اولی است که بر روی صحنه‎ی نمایش هنرنمایی می‌کند، درحالی‌که نویز همان سیاهی‌لشکری است که در پسِ صحنه درحال ایفای نقش است. درباره‌ی سوگیری در هزاران مقاله‎‌ی علمی و ده‌ها کتاب مشهور بحث و بررسی شده، اما در بسیاری از همین مقالات حتی اسمی از نویز برده نشده است. کتاب حاضر تلاشی است برای اصلاح این نابرابری، که به‌تفصیل و با مثال‌های بسیار به موضوع «نویز» می‌پردازد و پاسخی برای سؤالات زیر می‌یابد:

• تفاوت بین نویز و سوگیری چیست؟
• ماهیت قضاوت انسانی چیست و چگونه می‌توان دقت و خطای آن را اندازه‌گیری کرد؟
• قضاوت پیش‌نگرانه چیست و قوانین، فرمول‌ها و الگوریتم‌ها چه مزیت‌هایی به قضاوت‌های انسانی دارند؟
• دلایل اصلی ایجاد خطای نویز چیست و چگونه می‌توان قضاوت انسانی را بهبود بخشید و از خطا جلوگیری کرد؟