بدن فراموش نمی‌کند

تروما واقعیتی اجتناب‌ناپذیر است.

دکتر بسل وَن دِر کولک، از متخصصین برجسته‌ی حوزه‌ی ترومای روانی، بیش از سه دهه است با قربانیان تروما سروکار دارد. او در بدن فراموش نمی‌کند با بهره‌گیری از پیشرفت‌های علمی جدید نشان می‌دهد تروما چگونه عملاً مغز و بدن را تغییرشکل می‌دهد و توانایی لذت بردن، مشغولیت به امور روزانه، خودکنترلی و اعتماد را از افراد سلب می‌کند.

در این کتاب شیوه‌های درمانی نوآورانه‌ای مانند بازخورد عصبی، مراقبه، ورزش، تئاتر و یوگا ارائه می‌شود. شیوه‌هایی که با فعالسازی خاصیت انعطاف‌پذیری طبیعی مغز، مسیرهای تازه‌ای را برای بهبودی می‌گشایند. بدن فراموش نمی‌کند براساس پژوهش‌های شخصی نویسنده و فعالیت‌های سایر متخصصین برجسته‌ی این حوزه، قدرت خارق‌العاده‌ی ارتباطات انسانی را هم برای آسیب‌رساندن و هم برای بهبودی نشان می‌دهد و امیدواری جدیدی برای احیای زندگی افراد به وجود می‌آورد.

این کتاب راهنمای کسانی است که در کودکی مورد سوء‌استفاده قرار گرفته‌اند، رویدادی وحشتناک را از سر گذرانده‌اند یا شاهد خشونت‌های خانگی بوده‌اند.

همه‌ی آن‌هایی که از ناراحتی‌های مزمنی رنج می‌برند و به‌دنبال یافتن راهی برای رفع آن‌ها هستند، کسانی که به افسردگی و اضطراب دچارند و متخصصینی که در پی کمک به چنین افرادی هستند این کتاب را مفید خواهند یافت.

کتابی ضروری برای درک و درمان تروما

مادامی که احساس کنیم جایمان در قلب و ذهن کسانی که دوستمان دارند امن است، برای به پایان رساندن طرح‌هایمان از کوه‌ها صعود می‌کنیم، دشت‌ها را درمی‌نوردیم و تمام شب را بیدار می‌مانیم. کودکان و بزرگ‌سالان برای کسانی که بهشان اعتماد دارند و نظرشان برایشان ارزشمند است، هر کاری می‌کنند.

اما اگر احساس رهاشدگی، بی‌ارزشی یا دیده‌نشدن کنیم، هیچ‌چیز در نظرمان اهمیت ندارد. ترس کنجکاوی و بازیگوشی را نابود می‌کند. برای داشتن جامعه‌ای سالم باید فرزندانی پرورش دهیم که بتوانند با خیال‌راحت بازی کنند و یاد بگیرند. بدون کنجکاوی امکان هیچ رشدی وجود ندارد و بدون تواناییِ واکاوی شخصیت خود و آنچه برایتان مهم است، ازطریق آزمون‌وخطا، امکان انطباق‌پذیری وجود ندارد.

ـ از متن کتاب ـ

چاقی نشانه‌ی بی‌ارادگی نیست، گاهی آدم‌ها
از دردهای زندگی به چاقی پناه می‌برند

چاقی ممکن است برای بسیاری از افراد در واقع نوعی راه‌حل در برابر دردهای زندگی باشد، اما چگونه؟ مشابه بسیاری از اکتشافات بزرگ در جهان، وینسنت فلیتی، متخصص داخلی و رئیس بزرگترین طرح غربالگری پزشکی در جهان در سال 1985، به طور تصادفی پاسخ این سؤال را یافت.

در سال 1985، وینسنت فلیتی، متخصص داخلی، یک کلینیک چاقی را اداره می‌کرد. وقتی به همراه تیمش رفته‌رفته بررسی‌های دقیق‌تری انجام دادند، در کمال تعجب متوجه شدند که اکثر بیمارانی که از چاقی مفرط رنج می‌بردند، در کودکی مورد آزار قرار گرفته بودند. آن‌ها همچنین بسیاری از مشکلات خانوادگی دیگر را نیز کشف کردند.

زن قربانی تجاوزی به فلیتی گفت: «اضافه وزن یعنی نادیده‌گرفته‌شدن، من باید همین شکلی بمانم.» چاقی از مردان هم مراقبت می‌کند. فلیتی دو نگهبان مرد در یک زندان دولتی را به یاد دارد که در برنامه‌ی کاهش وزن شرکت داشتند. این دو بلافاصله به وزن قبلی خود بازگشتند چون حس می‌کردند زمانی که گُنده‌ترین آدم بَند باشند، امنیت بیشتری دارند.

بیمار مذکر دیگری پس از جدایی پدر و مادرش که باعث رفتن او به خانه‌ی پدربزرگ خشن و الکلی‌اش شد، اضافه وزن پیدا کرد. توجیه او این بود: «دلیل خوردنم این نبود که گرسنه بودم یا چیز دیگر. چاقی جایی بود که در آن احساس امنیت می‌کردم. در تمام طول راه مهدکودک دیگران طبق عادت کتکم می‌زدند. وقتی اضافه وزن آوردم، دیگر این اتفاق نیفتاد.»

دانستن این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که اگر راه‌حل کسی را به اشتباه مشکل قلمداد کنید و سعی کنید آن را از بین ببرید، نه‌تنها ممکن است درمان موثر نباشد ـ همانطور که اغلب در برنامه‌های ترک اعتیاد اتفاق می‌افتد ـ بلکه ممکن است مشکلات دیگری نیز سر باز کنند.

محققان گروه مطالعاتی ACT به این نتیجه رسیدند که ترک هر نوع خوگیری (مانند سیگار، مصرف الکل، موادمخدر، چاقی)، علیرغم آنکه همه به مضراتشان برای سلامتی واقف‌اند، بسیار دشوار است. بسیاری از خطرات بلندمدت سلامتی ممکن است در کوتاه‌مدت برای برخی افراد مفید باشند، اما توجه کمی به این موضوع شده است.

آنچه فرد می‌بیند، یعنی مشکل فعلی، اغلب فقط نشانه‌ای از مشکل واقعی است، مشکلی که در طول زمان مدفون مانده و شرم، پنهان‌کاری و گاه فراموشی و بیشتر اوقات معذب‌بودن در کنار دیگران آن را پنهان کرده است.

نظرات و تقدیرها

«تروما ممکن است برای هرکسی رخ دهد و مختص سربازان، پناهندگان یا قربانیان تجاوز نیست. این کتاب مهم و یاری‌رسان درک رنج‌بردن را آسان می‌کند و راهکارهایی برای درمان ارائه می‌دهد.» ـ بوک‌لیست

درباره‌ی نویسنده

بسل ون در کولک یک روانپزشک، نویسنده، محقق و مربی هلندی است. از دهه 1970 تحقیقات او در زمینه ترومای پس از سانحه بوده است. او آزمایش‌های زیادی را برای اولین بار در این زمینه انجام داده و چندین مرکز بالینی برای مطالعه و درمان تروما راه‌اندازی کرده است.