تحمل مرگ عزیزان با سوگ پیشاپیش یا عزای پیش از حادثه همراه است. غم و اندوهی است که قبل از ازدستدادن عزیزی بروز میکند. نزدیکان شخصی که پزشک جوابش کرده است و خودِ شخص در حال مرگ این سوگ را تجربه میکنند.
بااینحال این حالت زمانی که یک تغییر بزرگ مانند نقل مکان به یک شهر دیگر، تغییر شغل یا رفتن فرزند از خانه به نیت دانشگاه باعث ازدستدادن موقعیتی بشود نیز ممکن است رخ دهد.
احتمال دارد سوگ پیشاپیش هر زمانی پیش از حادثه بروز کند. مثلا اگر عزیزی دچار بیماری کشندهای مانند سرطان باشد، اعضای خانواده یا اشخاص نزدیک به فرد ممکن است هر لحظه از زمان بروز علائم تا تشخیص بیماری و دریافت خدمات بیمارستانی دچار سوگ پیشاپیش شوند، حتی بعد از درمان بیماری فرد.
آنچه در این مقاله میخوانید
چرا سوگ پیشاپیش رخ میدهد؟
سوگ پیشاپیش یکی از واکنشهایی است که مردم به حادثه دگرگونکننده قریبالوقوع نشان میدهند. با اینکه همه دچار سوگ پیشاپیش نمیشوند، آنهایی که میشوند باید بدانند که این احساس واکنشی طبیعی به ناراحتی و احساس بلاتکلیفبودنی است که این حادثه قریبالوقوع به حال حاضر و آینده میدهد.
سوگ پیشاپیش کسانی که توقع مرگ عزیزشان را دارند، باعث میشود که کارهای ناتمام خود را به اتمام برسانند و با او وداع کنند و از این زمان استفاده کنند تا خود را برای تغییراتی که پس از مرگ آن عزیز در زندگیشان رخ میدهد آماده کنند. گاهی هم افراد متوجه میشوند سوگ پیشاپیش باعث شده از لحاظ عاطفی از عزیزی که در حال مرگ است فاصله بگیرند.
سوگ پیشاپیش یکی از انواع سوگ است که باعث رشد فردی میشود و هم به شخص در حال مرگ و هم به نزدیکانش کمک میکند که به یک فرجام برسند. بهکمک این فرجام میتوانیم هدف و معنایی در این موقعیت پیدا کنیم.
نشانههای سوگ پیشاپیش چیست؟
احساسات و رفتارهای افرادی که توقع ازدستدادن کسی را دارند با هم متفاوت است و حتی شدت این احساسات نیز متفاوت است. بعضی از نشانههای سوگ پیشاپیش عبارتاند از:
-
- فشار روانی؛
- دغدغه شدید ذهنی در رابطه با مرگ عزیز؛
- آرزوی برگشت شخصیت فرد در حال مرگ به دوران پیش از بیماری؛
- تنهایی؛
- گریه؛
- زودرنجی؛
- عصبانیت؛
- اجتناب از شرکت در مناسبات اجتماعی؛
- علاقه به حرفزدن؛
- افسردگی؛
- اضطراب.
مراحل سوگ پیشاپیش برای تحمل مرگ عزیزان
مانند سوگ معمولی، سوگ پیشاپیش هم مراحلی دارد. این مراحل با ترتیب مشخصی معرفی شدهاند، ولی ممکن است به هر ترتیب دیگری هم بروز کنند. ممکن است بعضی روزها بخشهایی از تمام مراحل با هم بروز پیدا کنند و بعضی روزها نشانی از هیچکدام نباشد.
۱. پذیرش اجتنابناپذیربودن مرگ
شخص میپذیرد که درمانی برای بیماری خود یا عزیزشان وجود ندارد. درک این مسئله معمولا با افسردگی و ناراحتی همراه است.
۲. نگرانی برای شخص در حال مرگ
نزدیکان شخص در حال مرگ ممکن است بابت بحثها و سوءتفاهمهایی که در گذشته با او داشتهاند، احساس پشیمانی کنند. در عین حال ممکن است ترس و نگرانی خود فرد در حال مرگ هم افزایش یابد و نگران احساسات نزدیکانش باشد.
۳. تمرین مرگ
ممکن است فرد در حال مرگ و نزدیکانش با بحث درباره نحوه خاکسپاری، وداعکردن و صحبت درباره اتفاقاتی که بعد از مرگش میافتند، خود را برای مرگ او آماده کنند.
۴. تصور زندگی بدون شخص در حال مرگ
نزدیکان ممکن است زندگی بدون آن شخص را تصور کنند و بابت زندگیای که میتوانسته داشته باشد، سوگواری کنند. آنها مناسبتهای اجتماعی آینده را بدون او تصور میکنند و به واکنشی که مردم به خبر مرگش نشان میدهند، فکر میکنند. همچنین احتمال دارد فرد در حال مرگ زندگی نزدیکانش بعد از مرگ خود را تصور کند.
تفاوت سوگ پیشاپیش با سوگ معمولی برای تحمل مرگ عزیزان
سوگ پیشاپیش و سوگ معمولی شباهتهای بسیاری دارند، ولی تفاوتهایی اساسی نیز دارند. برخلاف مرگ ناگهانی، مرگی که پیشبینی شده باعث میشود افراد با تغییرات ناشی از آن مرگ راحتتر کنار بیایند و مرگ آن شخص را بپذیرند.
همچنین طبق تحقیقات، سوگ پیشاپیش با احساس خشم بیشتر، ازدستدادن کنترل و واکنشهای غیرمعمول همراه است. در تحقیقی که شرکتکنندگانش بیوههای سوئدی بودند، این نتیجه به دست آمد که چهار نفر از هر ده نفر شرکتکننده سوگ پیشاپیش را به مراتب دشوارتر از سوگ معمولی که بعد از مرگ همسرشان تجربه کرده بودند، میدانستند.
این واکنشها ممکن است بهدلیل بلاتکلیفی و بیاختیاری ناشی از سوگ پیشاپیش باشند. به عبارت دیگر، زمانی که توقع مرگی را داریم، آیندهای را که بعد از آن مرگ رخ میدهد هم تصور میکنیم، ولی نمیدانیم که آن آینده دقیقا به چه شکل خواهد بود. درنتیجه احساس ناامنی میکنیم که این احساس ناامنی بهنوبه خود باعث بروز گسترهای از احساسات استرسزا میشود که بعد از مرگ فرد تجربه نمیشوند.
آیا سوگ پیشاپیش باعث کاهش رنج سوگ معمولی میشود؟
شاید به نظر برسد که سوگ پیشاپیش باعث کاهش رنج سوگ معمول میشود، اما طبق تحقیقات، همیشه اینطور نیست. در بعضی تحقیقات مشخص شد که سوگ پیشاپیش باعث راحتتر کنارآمدن با سوگ معمولی میشود، اما بر اساس بعضی تحقیقات نیز آن افرادی که سوگ پیشاپیش را تجربه کردهاند، در ماههای ابتدایی پس از مرگ عزیزشان بیشتری از دوره سوگ پیشاپیش رنج میکشند.
درنتیجه درست است که سوگ پیشاپیش باعث کاهش رنج سوگ معمولی میشود،
ولی این قضیه برای همه صدق نمیکند. بهعلاوه دوران پسامرگ عزیز ممکن است بهمراتب رنجآورتر از دوران پیشامرگ او باشد. نحوه تجربه غم پیش و پس از مرگ برای هر فرد متفاوت است و عوامل متعددی مانند سنی که مرگ در آن رخ میدهد (هم سن فرد عزادار و هم سن متوفی)، مدتزمانی که فرد انتظار مرگ را میکشد، ویژگیهای شخصیتی و شرایط محیطی در نحوه کنارآمدن شخص با غم نقش دارند.
در این مقاله بطور کامل سوگ های مختلف را توضیح دادیم و برای تحمل مرگ عزیزان راهکارهای خوبی ارائه داده ایم.
برای مطالعه بیشتر به لینک مراجعه کنید.
در کتاب «عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست»، نمونهای واقعی از سوگ یک مادر برای دخترش را میخوانیم:
«بیش از سه سال از زمانیکه مرا ترک کردی میگذرد و هنوز حالم از سؤالات مردم به هم میخورد: “حالت خوب است؟” آیا واقعاً فکر میکنند حقیقت را خواهم گفت؟ خستهام از شنیدن اینکه چطور همهچیز قبلاز اینکه متولد شوی برنامهریزی شده بود و چطور من و تو برای درس گرفتن روح من سر مرگ تو توافق کردهایم. هیچکس اینجا نمیخواهد بپذیرد که ممکن است هرجومرج وجود داشته باشد و اینکه بعضی چیزها اتفاق میافتند بهخاطر اینکه میتوانند اتفاق بیفتند؛ مانند ماشینهایی که مردم را زیر میگیرند، مثل گلولههایی که جمجمهها را میشکافند یا قلبها را پاره میکنند، مثل لختهخونهایی که ریهها را پر میکنند و نمیگذارند نفس بکشی، یا سرطان که آنچه از بدن باقی مانده را فرو میبلعد. اگر نقشهی راه زندگی ازپیشتعیینشده باشد، باعث نمیشود مرگ کسی که دوستش دارید کمتر از قبل ویرانکننده باشد.
خسته شدهام از شنیدن اینکه دلیلی برای مرگ تو و برای دلشکستگیِ من وجود دارد و وقتی به آن دنیا برویم، همهی این اتفاقات منطقی به نظر خواهد رسید. هیچوقت منطقی نخواهد شد، حتی وقتی قلبم دیگر اینقدر دردمند نباشد. دلم برایت تنگ شده است. کاش هرگز نمرده بودی.»
دِرو وِست، دانشجوی دورهی «سوگتان را بنویسید»
در غمِ مرگِ دخترش، جولیا»
چطور با سوگ پیشاپیش کنار بیاییم؟
کنارآمدن با سوگ پیشاپیش ممکن است از کنارآمدن با سوگ معمولی دشوارتر باشد، چراکه برای بعضی این سؤال پیش میآید که چرا پیش از موعد به سوگ مشغول شدهاید. با اینکه این انتقاد ممکن است باعث ایجاد حس گناه در شما شود، به یاد داشته باشید که سوگ پیشاپیش امری کاملا طبیعی است.
شما میتوانید با استفاده از سوگ پیشاپیش خود را برای مرگ قریبالوقوعی که عزیزتان در پیش دارد آماده کنید. آگاهی به اینکه مرگ در پیش است، به شما این فرصت را میدهد که وقت بیشتری را با عزیزانتان بگذرانید، مکالمههای معنادارتری با هم داشته باشید و درنهایت بتوانید وداع کنید. همچنین باعث راحتترشدن روند پذیرش شما میشود.
داشتن کسی که شرایط شما را درک کند، اهمیت زیادی دارد. این فرد ممکن است کسی باشد که خودش هم سوگ پیشاپیش را تجربه کرده یا روانشناسی متخصص در زمینه سوگواری باشد یا یک گروه حامی متشکل از افرادی که با شما همدردند. طبق تحقیقات، درخواست حمایت اجتماعی به مردم کمک میکند که با سوگ پیشاپیش خود کنار بیایند، شخصیتشان رشد کند و از این حادثه نتیجه مثبتی بگیرند.
سخن پایانی درباره تحمل مرگ عزیزان
سوگ پیشاپیش نوعی از سوگواری است که پیش از درگذشت فرد رخ میدهد. فردی که دچار سوگ پیشاپیش شده علائمی مشابه فردی که عزیزی را از دست داده دارد. ممکن است سوگ پیشاپیش منجر به کاهش رنج سوگ معمولی و تحمل مرگ عزیزان پس از درگذشت آنها را راحتر کند.
البته سوگ پیشاپیش تنها هنگام مرگ قریبالوقوع یکی از عزیزان رخ نمیدهد، بلکه ممکن است با برخی تغییرات اساسی در زندگی فرد نیز ایجاد شود. مطالعه نیز یکی از روشهای مفید و اثربخش برای افزایش آگاهی و بهبود کیفیت زندگی است، بهویژه وقتی کتابهای مناسب را برای مطالعه انتخاب کنیم. پیشنهاد میکنیم این سه کتاب عالی را که با موضوع سوگ مرتبطاند، در فهرست مطالعه خود قرار دهید.
چگونه رنجی را که نمیتوانیم درمان کنیم به دوش بکشیم
|
|
پذیرش سوگ: یافتن مسیر زندگی پس از فقدان
|